U fruškogorskom selu Grgurevci, spomen obeležja Orašje, obeleženo je 80 godina od stradanja meštana i paljenja sela Grgurevci od strane nemačko-ustaške vojske 6. juna 1942. godine.
Naime, već u noći od 5. na 6. jun 1942. jedno vojno odeljenje, u kome je opaženo više domaćih Nemaca, napalo je zgradu salaša, u koju se sklonila veća grupa ljudi, žena i dece. Pucali su mitraljezom i ubacili više bombi i pri tom ubili pet lica, a pet teško ranili.
U svom pohodu doveli su pred opštinu preko 300 osoba. Odavde su ih sproveli na mesto zvano Orašje, pred veliku rupu koja je ranije služila kopanju zemlje za ćerpič, pa su 270 mitraljezom postreljali, a zatim minirali uzvišeni zid rupe, koji se sručio na pobijene. Iz rupe je i dalje dopiralo stenjanje i jaukanje, pa je naređeno onima kojima je život pošteđen da dovrše pokrivanje jame.
Na ovo stradanje srpskog naroda podsetio je zamenik mitrovačke gradonačelnice Petar Samardžić obraćajući se prisutnima tokom programa obeležavanja godišnjice rekavši da je, nakon sve većeg pritiska nemačkih vlasti koje su Srbe slali na prisilni rad u Nemačku i ustaša na služenje vojne obaveze došlo do sukoba fruškogorskih partizana protiv Nemaca, u kojem su ubijena dva nemačka vojnika.
„Pre osam decenija na ovom mestu dogodio se jedan stravičan zločin, Nemci su iz osvete za ubijena dva nemačka vojnika streljali između 250 i 300 ljudi mahom Grgurevčana. Pokazaće se nažalost da ono što im se dogodilo juna 1942. godine u stvari predstavlja samo uvertiru za mnogo teži zločin, za akciju koju je sprovela kaznena ekspedicija Viktora Tomića septembra i avgusta iste godine. Ove godine Grad Sremska Mitrovica će na dostojan način, uz zvaničnom državnu komemoraciju obeležiti 80 godina od nezapamćenog genocida nad Srbima Srema.”- rekao je Samardžić.
Anton Bauer, bivši žandarmerijski podoficir, koji prvo u svojstvu šefa rumske policije, a kasnije kao terenski izvršni organ gestapovske policijske organizacije EKZ, sa folksdojčerima u vojno-policijskoj službi, prispeo je opet u Grgurevce krajem oktobra 1943. Iz kamiona su izveli 60 lica, Srbe rodom iz Bešenova, Rivice i Naradina, pa su folksdojčeri obesili 18 njih o telefonske stubove na kraju sela, a ostale postreljali.
Da bi buduće generacije pamtile ovaj teror na meštanima Grgurevaca, podignuta je spomen soba u kojoj su rekonstruisane i zapisane istorijske činjenice koje ne smeju da se zaborave.
Sporazum ustaša i komunista iz 1935 godine Svesni teškoće u borbi, bez obzira na podvojenost u pоgledu na društveni poredak, vođstvo hrvatskog narodnog ustaškog pokreta i vođstvo jugoslovsnske komunističke stranke u Kraljevini Jugoslaviji,
+++
ovlašćeno i sporazumno sa svima prvacima legalnih i ilegalnih formacija sklapa sledeći
SPORAZUM
1) Vođstvo hrvatskog narodnog oslobodilačkog ustaškog pokreta s jedne strane i vođstvo komunističke stranke s drugs strane svesni su težine svoga položaja koji dolazi od zajedničkog neprijatelja, svake jugoslovenske vlade i srpskog naroda kao nosioca srpske hegemonije (nadmoćnost) i podržavaoca svakog režima koji sputava, smeta i tupi nade:
a) kod hrvatskog naroda da će ikada doći čas oslobođenja ispod srpskog jarma,
b) kod komunističkih masa da traže saveznike u rušenju postojećeg stanja, ma kakve poglede taj saveznik imao na poredak i formu države po postignutom uspehu.
2) Vođstvo jugoslovenske komunističke stranke svijesne svoje uloge, priznaje da do komuniziranja Balkanskog poluostrva ne može doći dok se ne slomi kičma srpstvu i pravoslavlju, jer je poznato da su to dva faktora koja su omela prodiranju Osmanlija na Zapad i komunizma i Austrije na Istok. Sporazumni su da uništavanjem svega što je srpsko i pravoslavno utire se teren za komuniziranje Jugoslavije i Balkanskog poluostrava.
Vođstvo hrvatskog oslobodilačkog ustaškog pokreta predoseća da bi bez promene postojećeg stanja hrvatski narod podlegao jugoslovenskoj lukavosti i srpskoj hegemoniji i nudi saradnju svima porobljenima Jugoslavije i komunističkoj stranci posebno, da ubrzaju tok događaja sredstvima i načinima prema uputima svoga vođstva.
3) Vođstvo hrvatskog ustaškog pokreta obavezuje se da će sve štrajkaške demonstracije, manifestacije i sve razne izgrede koje izvode komunističke formacije potpomagati i u njima učestvovati. Vođstvo komuniegičke partije smatrajući hrvatski ustaški pokret jakim činiocem i pomagačem urušеnju postojećeg stanja, obećanje svaki podržak i potporu u ostvarivanju ustaških ideala.
Vođstvo i jedne i druge strane obavezuje se da će izbegavati, sve svađe i zadevice između jednih i drugih; u napisima, ličnom razgovoru i itd…, a u slučajevima demonstracija, revolucija i ratova, jedne druge bez prigovora pomagati, naročito uništavanjem svega što je srpsko i pravoslavno, kao što je istaknuto u tačci dva ovog sporazuma.
4) U slučaju lokalnih nesporazuma dužnost je lokalnog vođstva ustaškog pokreta i komunistrpke stranke da sve sukobe odnah likvidiraju, a svaka formacija o tome svoje starije jedinice obavjestnti. Neskladnost načelne naravi rešava vođstvo hrvatskog ustaškog pokreta i vođstvo jugoslovenske komunističke partije.
CILJ
Jugoslovenska komunnstička stranka kojoj je Zakon o zaštiti države od 1922. god., onemogućena akcija slobodnog kretanja i rada sa jedne, i vođstvo hrvatskog oslobodilačkog pokreta s druge strane, primaju na sebe zajednički i sporazumo DUŽNOST zajedničke borbe i međusobnog pomaganja u svakom slučaju potrebe do postignutog cilja: raspadanja jugoslovenske države i uništavanje svega što je srpsko i pravoslavno.
Sremska Mitrovica, juni-lipanj 1935. godine
Za komunistnčku stranku
Moša Pijade, s.r.
Za ustaški oslobod. hrv. pokret
Dr. Mile Budak, s.r. advokat
Original se nalazi: Vojno istorijski institut JNA, arhiva neprijateljskih jedinica Br. reg. 3/2; Kutija-116/1638