Da bi shvatili ozbiljnost sadašnjeg ekonomskog položaja i opstanka Srbije, suočimo se sa demografskim činjenicama da od ukupno 7 miliona stanovnika Srbije (bez KiM), penzioneri i radno-neaktivna lica čine 54% (3.8 miliona) stanovništva. A od preostalih 3.2 miliona aktivnog (radno-sposobnog) stanovništva, Srbija ima 2.3 miliona zaposlenih, dok je stvarna nezaposlenost 0.9 miliona (28%). To što režim statistički prikazuje “zvaničnu nezaposlenost” ispod 10%, samo znači da preostalih 18% nezaposlenih više se i ne prijavljuje u zvanične evidencije. Od 2.3 miliona zvanično zaposlenih, 35% je zaposleno i opslužuje u režimskoj birokratiji, 45% radi u uslužnim delatnostima, dok u proizvodnji i poljoprivredi radi tek 20%.
Tolicni produktivni temelj nikako ne može izdržati toliku neproduktivnu nadgradnju. Osuđeni na brzu i nemilosrdnu propast su ta ekonomija i društvo – gde “demokratska većina” nezasitih režimskih parazita nadglasa i bezočno globi blagorodne. Zato je imperativ prvo razumeti izvore prihoda i namene rashoda parazitskog režimskog budžeta.
Pored $12.7 milijardi rashoda zvaničnog režimskog budžeta za 2020. (25% BDP), u ukupan rashod budžeta Srbije još spada i $10.5 milijardi (21% BDP) za isplate penzijsko-invalidskog (PIO) i zdravstvenog osiguranja. PIO i zdravstvo imaju svoje posebne državne fondove koji se pune obaveznim doprinosima zaposlenih. Međutim, zbog niske zaposlenosti u Srbiji, ovi fondovi su hronično krajnje neadekvatni da godišnje pokriju $5.5 milijardi normalne isplate penzija, i $5 milijardi osnovnih zdravstvenih troškova. Dakle za 2020. imamo $23.2 milijardi ukupnog predviđenog budžetskog rashoda, od kojeg praktično živi 90% stanovništva Srbije.
Penzije i Zrdavstvo – crna rupa budžeta
Penzioni (PIO) fond se puni obaveznim doprinosima od poreske osnovice bruto plata zaposlenih. Od čega 14% plaćaju zaposleni a 12% poslodavaci. Fond zdravstvenog osiguranja se puni obaveznim doprinosima zaposlenih (5.5%) i poslodavaca (5.5%) od poreske osnovice bruto plata. Takođe postoji i fond za nezaposlenost u koji se izdvaja 1.5% od poreske osnovice bruto plata. Uz to država odmah uzima i 10% poreza na prihod od poreske osnovice bruto plate. Dakle, obavezni doprinosi i porez uzimaju 48.5% od poreske osnovice bruto plate.
Pri obračunu poreske osnovice za doprinose i porez, prvih 15,000 dinara ($140) mesečne bruto plate se ne porezuje. Tako da neto plata koju zaposleni dobije je 15,000 dinara + 51.5% njegove preostale bruto plate. Odatle je prosečna neto plata u Srbiji 63% od bruto plate, dok su efektivni doprinosi i porezi 37% od bruto plate.
Prema zvaničnim podacima za 2019. prosečna mesečna bruto plata u Srbiji bila je $710 ili $8,520 godišnje. Od čega, 20% ($140×12 = $1680 godišnje) je oslobođeno obaveznih doprinosa i poreza. Znači poreska osnovica bruto plate je $6,840. Od te poreske osnovice (48.5%) ili $3,320 uzima se za doprinose i porez. Stoga je 2019. prosečna godišnja neto plata u Srbiji bila $5,200 ili $430 mesečno.
Za oko 2.3 miliona zaposlenih u Srbiji, ukupne godišnje bruto plate čine oko $19.5 milijardi. Od toga je $15.6 milijardi (80%) poreska osnovica za doprinose i porez. Godišnji doprinosi za PIO treba biti 26% date poreske osnovice, ili $4.1 milijarde. Godišnji doprinos za zdravstveno osiguranje treba biti 11% date poreske osnovice, ili $1.7 milijardi. Doprinos u fond za nezapslene (1.5%) treba biti $0.2 milijardi. A $1.5 milijardi je automatski uzeto za (10%) porez na plate zaposlenih. Ovde imajmo u vidu da veliki broj poslodavaca neredovno isplaćuje plate i uplaćuje ove doprinose, tako da su aktelana sredstva na računima ovih fondova značjno manja od predviđenih.
Prema zakonu, ukupne isplate penzije su indeksirane na 11% zvaničnog BDP Srbije ($50 milijardi), tako da normalna godišnja isplata penzija bi trebala biti $5.5 milijardi. Prosečna mesečna penzija je $250, ili oko 60% prosečne neto plate. Pošto je fond PIO u 2019. trebao primiti maksimum $4.1 milijardi doprinosa, to ostavlja minimum $1.4 milijarde manjka za zakonom predviđene ispalte penzija.
Srbija godišnje efektivno troši oko $5 milijardi (10% BDPa) za zdravstvenu zaštitu potencijalnih 6.9 osiguranika, ili $720 po osiguraniku. Ali kao što smo videli, fond zdravstva prima godišnje maksimum $1.7 milijardi doprinosa, što ostavlja minimum $3.3 milijarde manjka za pokriće zdravstvenih troškova.
Fondovi PIO i zdravstva uopšte nemaju likvidnih rezervi da bi nadomestili ukupni manjak od minimum $4.7 milijardi ($1.4 milijardi za penzije i $3.3 milijardi za zdravstvo). Odakle se finansira ovaj manjak od životne važnosti za stanovništvo Srbije?
Za pokriće ovog manjka, režim iz svog budžeta za 2020. izdvaja ukupno $1.8 milijardi – od čega $1.5 za PIO i $0.3 milijardi za zdravstvo. Evidentno da je PIO fond dobio manje uplata od predviđenih. Ali i tih budžetskih $1.8 milijardi još uvek ostavlja crnu rupu o budžetu od minimum $2.9 milijardi (4.7 – 1.8) neizmirenih osnovnih zdravstvenih potreba stanovništva Srbije. Znači, režim brutalno nameće Narodu Srbije odricanje $2.9 milijardi osnovnih životnih potreba, ili tačnije – parazitski režim primorava Dijasporu da taj manjak direktno nadomesti za opstanak rodbine u Srbiji.
Za korene
autor teksta:Zoran Karaklajić
