Disident akademik Burović – (1)

– Povodom 65-godišnjice objavljivanja poeme BOJANA –

(Deo prvi)

Akademik, prof. dr Kaplan Burović rođen je u Ulcinju 1934.godine, u jednoj od najistaknutijih porodica tog grada, Perasta i Herceg Novog, Crne Gore i Hercegovine, Trebinja. Ova porodica je odigrala značajne istorijske uloge u istoriji našeg naroda, Crne Gore, Hercegovine i Bosne, Srbije, Makedonije, kao i mnogih drugih zemalja i naroda Balkana, Evrope i svijeta.

U Ulcinju, gdje su stigli iz Perasta njegovi preci za vrijeme turske okupacije, Kaplan je završio osmogodišnju školu, pa je školovanje nastavio u gimnaziji Niša, Skoplja i Dubrovnika. Maturirao je u Beogradu, pri XV Beogradskoj gimnaziji.

Studije je započeo u Skoplju, na Pravnom fakultetu. Diplomirao se dva puta: na Albanologiji u Skoplju i za književnost i albanski jezik u Tirani (Albanija).

Radio je kao glavni i odgovorni urednik beogradskog lista ISKRA i kao profesor književnosti u Tetovo (Makedonija) i u Ljušnje (Albanija).

Hapšen je u Jugoslaviji i Albaniji kao disidentni književnik, osuđen ukupno na 43 godine monstruoznog zatvora, gdje su, u Jugoslaviji i u Albaniji, pokušali više puta i da ga fizički likvidiraju. U Albaniji je stigao kao politički emigrant na putu za SSSR, a po izdržanom zatvoru u Jugoslaviji.

U obe zemlje je formirao porodicu i obe su mu razorene od vlasti. Sa Jugoslovenkom nije imao djece, dok mu je Vlahinja iz Albanije rodila sina i kćerku, Dušana i Dušanku. Tri dana poslije hapšenja Akademika, kćerku, koja je tada imala četiti godina, silovali su mu je, a zatim i masakrirali, dok su mu sina, čim je odrastao, uhapsili i kaznili 7 godina zatvora na bazi jednog insceniranog sudskog procesa. Njegovoj nevesti, u petom mjesecu bremenitosti, skočili su mu nogama na trbuh i primorali je da pobaci dijete. Tako su i njemu razorili brak. Ženu Akademika su vukli ulicama Albanije kao prostitutku i, pokazujući je prstom, pripretili građanima: „Ovako će svršiti i vaše žene, ako budete protiv Partije i druga Envera!“

Po oslobođenju od albanskog zatvora oženio se po treći put, sada u Švajcarskoj. Sa njom ima drugog sina – Antona. Ovu porodicu su se upregli Titoisti i Enverovci zajedno da mu je sruše, a uz svestranu pomoć i švajcarskih vlasti.

Pošto se spasio jugoslovenskog zatvora, svijestan da mu rade o glavi, prebjegao je u Albaniju, gdje je tražio da mu dozvole prelaz u SSSR. U Koncentracionom logoru jugoslovenske emigracije u Čermi-Lušnje, poslije nekoliko dana, saznaje da je SSSR prekinuo i diplomatske odnose Albaniji, da je povukao iz Tirane i ambasadu. Tada je tražio da mu se dozvoli prelaz u Kinu, kod Mao Ce Duna, pa u Kubu, kod Fidela Kastro, pa i na frontu Vietnama, kod Ho Ši Mina. Ne samo što mu nisu dozvolili da ode ni kod kojeg, već su ga stavili u najkriminalniju policijsku obradu da ga ubjede da učini molbu za povratak u Jugoslaviju, pa da tako traže od Tita da mu u zamjenu za njega vrati književnika Martin Camaj. Pošto im je propala ova zamjena, provocirali su ga da ubije i svoju suprugu, pa i oboje djece, da bi imali čime da opravdaju njegovo hapšenje i fizičko likvidiranje. Najzad su ga uhapsili sasvim nevinog, inscenirali mu sudske procese jedan za drugim i ukupno su ga kaznili na 43 godina zatvora, tobože za neprijateljsku propagandu.

Kao stranog državljanina, ne samo po međunarodnom zakonu, već ni po albanskom zakonu nisu imali pravo da ga hapse i kazne za neprijateljsku propagandu, baška što on takvu propagandu nije ni vršio u Albaniji. Naprotiv, kako je to istakao pred sudom, pa i dokazao, neprijateljsku propagandu su oni, albanske vlasti, vršile njemu. U optužnici su mu napisali da je u Albaniji pretstavljao političku i ideološku diversiju. Na sve strane su razglasili da je kažnjen kao agent UDB-e. Kako vidimo iz dokumenata, koja je on objavio pod naslovom ENVERISTIČKI SUDSKI PROCESI, Ulcinj 2016, UDB-a se nije ni spomenula ni na jednom njegovom sudskom procesu. I pored toga, po izlasku Akademika Burovića iz zatvora, lično Ramiz Alija, koji je smjenio Enver Hodžu na čelo „komunističke“ Partije rada Albanije, pa je zauzeo i položaj presjednika Albanije, pisao je u francuskom listu L’HUMANITE da je Akademik Burović izdržao u Albaniji 20 godina zatvora kao agent UDB-e. Bezobraznost klike Envera Hodže je morbidna i bez presedana na svijetu.

B O J A N A
– Fragment poeme –

KOČI DZODZE-u,
član Politbiroa CK PR Albanije.^*)

Vijuga se,
               teče,
                         juri,

Kraj blatišta
                 k moru
                             žuri.

Mutna joj je
                 voda
                             sva,

Blatna,
           žuta
                   i bez dna.

Obale joj
           s obe
                     strane,

Pritisnule
           ljute
                       rane.

Kuka,
       stenje,
                     šumi, bruji,

Dotle vetar
               nad njom
                             struji.

Miluje joj
               lice
                       bledo

I šapuće:
           – Ne plač‘,
                         čedo!

– Teci dalje!
                   Teci!
                           Teci!

– K moru hitaj!
                   Jade
                               reci!

– Kaži
         što si vid’la
                         tamo,

Na Golgoti¹,
                   oj
                       B o j a n o!

Dubrovnik,
Prva jesen 1952.

*) Koči Dzodze, je likvidiran fizički od Envera Hodže, kao i čitav Centralni komitetet koji je stvorio Komunističku partiju Albanije. Ovu posvetu Akademik Burović je kasnije, u albanskom zatvoru, zamjenio drugom. Posvećuje je sebi, sa najvećim čuđenjem.

1) Golgota – oblast u Izraelu, gdje se misli da je raspet Isus Hristos. Simbolizuje mjesto patnji i bijede, stradanja i mučenja.

(Nastaviće se…)