Na današnji dan artiljerijskim napadom na Pakrac oko pet sati ujutro, počela je ofanziva hrvatskih snaga na zapadnu Slavoniju pod nazivom “Bljesak”. Blјesak je počeo je ujutro u 5 časova, 1. maja 1995. godine, artilјerijskim napadima na srpske položaje od Pakraca do Jasenovca, sa zapadne strane i od Donjih Bogićevaca preko Medara do Pakraca sa istočne strane Zapadne Slavonije.
Oko 16.000 pripadnika hrvatskih snaga napalo je iz više pravaca manje od 4.000 pripadnika Zapadnoslavonskog korpusa tadašnje Srpske Vojske Krajine, 1. maja u 5.30 sati, a stanovništvo je zatečeno na spavanju. Oko 6 časova hrvatska oklopna brigada ušla je u „tampon“ zonu, koju je u regionu Pakraca trebalo da štite pripadnici jordanskih „plavih šlemova“.
Iznenadnim udarom presečeni su gradovi Pakrac i Okučani s okolinom, a u okruženju hrvatskih snaga našlo se 6.000 Srba, što znači da je napadača bilo više nego stanovnika u ovoj oblasti, a odnos broja vojnika četiri prema jedan.
Komanda Unprofora potvrdila je da je dobila obaveštenje o početku napada na Zapadnu Slavoniju, u kojem nisu navedeni razlozi. Nakon početka operacije, jordanski „plavi šlјemovi“ su se povukli u svoje baze, iz kojih su posmatrali stradanje lјudi koje su bili obavezni da zaštite.
Hrvatsko Ministarstvo unutrašnjih poslova saopštilo je da je napad na Republiku Srpsku Krajinu samo „policijska operacija“ kojom se „želi osigurati bezbjednost putnika na dijelu auto-puta od Zagreba do Lipovca“, pripisavši joj „lokalni karakter“.
Nekoliko dana kasnije Hrvatska je zauzela celo područje, a desetine hiljada Srba izbegle su u BIH. U akciji je stradalo 283 Srba, od kojih 55 žena i 11 dece. Među nestalima vodi još 156 osoba, uključujući 65 civila, od kojih je 27 žena. U poslednjih pet godina ekshumirani su posmrtni ostaci 145 osoba iz grupnih i pojedinačnih grobnica, od kojih je 86 identifikovano.
Posledice operacije Blјesak
U izbegličkoj koloni Srba, koji su se spašavali pred hrvatskom vojskom i policijom na putu prema Republici Srpskoj ubijena su ili nestala 283 lica, među kojima je 57 žena i 9 dece. Srpski zbegovi su bili gađani avionskim bombama i topovskim projektilima.
Prema podacima Inforaciono-dokumentacionog centra Veritas, među 283 poginulih Srba tokom „Bljeska“ bilo je 114 civila, dok je zarobljeno 1.450 vojnika koji su mučeni.
Na području zapadne Slavonije je do 1995. godine i akcije „Bljesak“, živelo oko 15.000 Srba, a ta oblast bila je pod zaštitom UN. Do sada se, prema podacima “Veritasa”, na područje Zapadne Slavonije vratilo oko 1.500.
Do sada se, prema informacijama Veritasa, na područje Zapadne Slavonije vratilo oko 1.500.
Prema izveštaju Hrvatskog helsinškog odbora za ljudska prava (HHO), koji je predstavljen 24. jula 2003, u akciji “Bljesak” pripadnici hrvatske vojske ubili su ukupno 83 srpska civila. Od tog broja, njih 30 ubijeno je u napadima na izbegličke kolone, a 53 osobe su ubijene u svojim kućama.
Oko 1.500 pripadnika Srpske Vojske Krajine je zaroblјeno, većina na prevaru uz pomoć zaštitnih snaga UN. Nakon zaroblјavanja hrvatski sudovi su osudili veliki broj Srba za razne ratne zločine.
Većina od oko 80.000 Srba napustila je svoja ognjišta i izbegla u Republiku Srpsku i tadašnju Saveznu Republiku Jugoslaviju, odakle se, prema podacima UNHCR-a, vratio neznatan broj u odnosu na broj izbjeglih, i to uglavnom starijih lјudi.
Dokumentaciono-informativni centar Veritas navodi podatak da se za proteklih deset godina na svoja ognjišta u Zapadnoj Slavoniji vratilo između 1.200 i 1.500 prognanih Srba.
Niko nije odgovarao
Zbog ratnih zločina počinjenih u akciji “Bljesak” i “Oluja” Tribunal za ratne zločine u Hagu pripremao je optužnicu protiv tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana, koji je preminuo 1999.
U aprilu 2001. haški istražitelji saslušali su bivšeg načelnika GS Hrvatske vojske Petra Stipetića, ali je on nakon sprovedene istrage oslobođen sumnji za zločine počinjene tokom akcija Medački džep, Bljesak i Oluja. Haški istražitelji su, takođe, saslušali više osumnjičenih hrvatskih oficira, ali protiv njih nisu podignute optužnice.
U julu 2005. Tužilaštvo je primilo prijavu protiv generala Mladena Kruljca, zbog ratnog zločina u zapadnoj Slavoniji u vreme operacije Bljesak. Ta prijava proslešena je i nadležnom tužilaštvu u Slavonskom Brodu, međutim protiv njega nikada nije podignuta optužnica. Mesec dana kasnije tadašnji predsednik Hrvatske Stjepan Mesić unapredio je Kruljca u čin general-pukovnika.
Za ubijanje i proterivanje Srba u akciji hrvatskih oružanih snaga “Bljesak” u zapadnoj Slavoniji još niko nije odgovarao, a pred nacionalnim pravosuđima Hrvatske, Srbije i BiH pokrenuto je nekoliko krivičnih postupaka, koji su završeni, ili su još u pretkrivičnoj ili istražnoj fazi.
Dan po otpočinjanju akcije “Bljesak” bivši predsednik RSK Milan Martić naredio je raketiranje Zagreba koje je trajalo dva dana, zbog čega je kasnije optužen pred Haškim sudom i osuđen na 35 godina zatvora. Snage bivše RSK ispalile su na grad 23 projektila i tada je poginulo šest ljudi, a 176 osoba je ranjeno.
Izvor: MediaSfera
