GORNJI GRAHOVLJANI: SEĆANJE NA NEDUŽNE SRPSKE ŽRTVE – HRVATI ZATRLI CELO SELO

0
467
Gore desno: Dragica Komlenac i Dušan Vidić
Dole levo: Stanko Marković i Radovan Komlenac

Pripadnici hrvatskih paravojnih formacija počinili su veliki broj ratnih zločina na teritoriji Zapadne Slavonije. Ubijeno je više od 1200 ljudi a prvi zločini nad Srbima počinjeni su već u proleće i leto 1991. godine. Najteže su prošli Srbi sa područja opštine Pakrac gde su postojali zloglasni logori u kojima su mučeni, zlostavljani i ubijani zatočeni srpski civili. Tokom trajanja terora mnoge žene srpske nacionalnosti su zlostavljane, mučene i silovane a brojne torture prošao je i veliki broj dece, od kojih neka nisu dočekala živa završetak rata. Nakon stravičnih masakra u Čovcu, Gređanima, Klisi, tog decembra 1991. usledili su pokolji u Voćinu, Slavonskoj Požegi, Mašićkoj Šagovini…na red je stiglo i selo Gornji Grahovljani koje je opljačkano i zapaljeno 29. decembra 1991. godine prilikom čega je ubijeno osamnaestoro srpskih civila, uglavnom žena i staraca.

Preživeli Srbi ovog kraja podsećaju da su pripadnici hrvatske vojske gotovo svaki dan upadali u srpske kuće po pakračkim selima i masakrirali stanovništvo, silovali i mučili žene, ubijali staro i nemoćno, maltretirali čak i decu što je sve unosilo dodatnu nesigurnost među preostali srpski živalj koji nije stigao da se evakuiše i izbegne na vreme. Upadi u srpska sela bili su svakodnevna pojava i baš niko nije bio zaštićen. Vladala je atmosfera opšteg straha!

Krajem 1991. godine, nakon povlačenja pripadnika teritorijalne odbrane sa šireg područja pakračke opštine, u strahu da im se ne ponovi 1941. godina, većina srpskog stanovništva napustila je svoja ognjišta sklonivši se u Srbiju, Bosnu ili delove pakračke i okučanske teritorije koje su još bile pod srpskom kontrolom. Srpsko stanovništvo je bilo izloženo brojnim pretnjama i pod velikim pritiskom;

U nekim selima kao što je to slučaj sa Grahovljanima, manji broj, uglavnom starijih meštana, odlučio je da ne napušta kuće, nadajući se da im niko neće nauditi jer nikome nisu učinili zlo ili kakvu nepravdu. Neumorni borac za istinu i pravdu i slobodno možemo reći borac za ljudska prava Savo Štrbac, direktor dokumentaciono-informacionog centra VERITAS zajedno sa svojim vrednim kolegama, izdao je saopštenje i podsetio javnost na ovaj zaboravljeni i još uvek nekažnjeni zločin nad srpskim civilima. Svoja saznanja o žrtvama ovog masakra hrabri Savo je podelio i sa širokom javnošću, tokom gostovanja u TV emisiji „Srpski svijet“ 2021. godine vrativši na taj način dostojanstvo ovim svirepo ubijenim ljudima – pominjanjem i sećanjem!

Da Vas podsetimo:  TURSKU KASABU PRETVORIO U METROPOLU: Ovaj čovek je stvorio otmeni Beograd i izgradio najlepša zdanja prestonice!

Žrtve ubijene u Gornjim Grahovljanima:

Branko Arsenić (58), Jevrosima Barjaktar (79), Bosiljka Bosanac (60), Jovo Bosanac (36), Bojana Jovanović (58), Dragica Komlenac (53), Jovo Komlenac (64), Radovan Komlenac (21), Zdravko Komlenac (44), Milan Končar (29), Branko Marić (53), Pavle Marić (73), Stanko Marković (63), Ana Pavić (62), Dušan Vidić (57), Boro Vujanić (52), Stoja Vujčić (65), Blagoja Žarković (78).

U Gornje Grahovljane hrvatske „Zenge“ su ušle u rano jutro 29. decembra 1991. godine, opkolile selo i sakupili sve žitelje, njih 18 (16 iz Gornjih i 2 iz Srednjih Grahovljana), te ih, uz psovke i kundačenje, sproveli do šume nedaleko sela, gdje su ih razapinjali i zakivali čavlima kroz ruke i noge na debla drveća, a na kraju ih likvidirali iz vatrenog oružja. Među žrtvama je bilo i 6 žena, prosečne starosti oko 63 godine. Među likvidiranim je i Radovan Komlenac (21), njegova majka Dragica Komlenac (53) i njena majka Jevrosima Barjaktar (79).  Sve je to, skriven iza jednog stabla, posmatrao petnaestogodišnji dečak Slobodan Vidić, unuk likvidiranog Dušana Vidića (57), koji od straha nije mogao ni da beži ni da govori, navodi se u saopštenju DIC Veritas-a

Opazivši dečaka, očevidca zločina, ubice su se prepirale šta uraditi sa njim, likvidirati i njega ili ga povesti sa sobom. Prevladalo je ovo drugo, pa su ga odveli u kasarnu u Slavonskoj Požegi, odakle ga je, nakon nekoliko meseci, izbavio policajac iz Pakraca Ivo Pedić, Hrvat oženjen Srpkinjom, i odveo ga u svoje rodno selo Jakšić. Naime, Ivina supruga Radmila je Srpkinja rodom iz Gornjih Grahovljana i bila je u bliskom srodstvu sa Slobodanom. Pošto su komšije pretile Ivi da će mu baciti bombu u kuću zbog toga što čuva “četničko derište”, Slobodana su nakon pola godine ponovo vratili u požešku kasarnu, gde ga je u toku 1993. pronašao pripadnik civilne policije UNPROFOR-a, Kanađanin kapetan D.B. Nikolson (Nicholson), i preveo ga na srpsku stranu, kada je i ispričao kako su likvidirani njegovi meštani.

Da Vas podsetimo:  Aleksandar Škrabov Vladimirovič - Saša Rus

Nikolson i Slobodan su obišli mesto zločina. Na deblima stabala našli su zabijene čavle i tragove metaka, ali ne i posmrtne ostatke. Uverivši se da Slobodan govori istinu, Nikolson je narednih nekoliko meseci intenzivno tragao sa posmrtnim ostacima grahovljanskih Srba. Jedan trag je vodio u šumu u kojoj su i likvidirani, a drugi prem ribnjacima u Marinom selu kod Pakračke Poljane, gde je bio jedan od najzloglasnijih logora smrti u ratu devedesetih. Zbog opstrukcije i pretnji sa hrvatske strane, mesto ukopa ipak nije pronašao.

Kapetan Nikolson je naprasno morao napustiti UNPROFOR i vratiti se u Kanadu, odakle je uskoro Srbima u Okučane poslao mnogo dokaznog materijala u vezi zločina u Gornjim Grahovljanima, uz napomenu da je isti materijal predao i svojoj komandi. Bez obzira na sve to, zemni ostaci grahovljanskih Srba ni do danas nisu pronađeni.

Slobodan Vidić je 1994. ubijen od strane muslimanskih snaga na području Bihaća, pa je sa njegovom tragičnom smrću ujedno nestao i jedini svedok zločina u Gornjim Grahovljanima, za koji do danas niko nije odgovarao, ni pred domaćim ni pred međunarodnim sudovima.

Da stvar bude još tužnija, devojčica Milka Bosanac, ćerka ubijenog Jove Bosanca, takođe je ubijena u napadu hrvatske vojske na selo Šeovica 2. maja 1995. za vreme zločinačke akcije „Bljesak“. Tom prilikom su ranjene i njena majka i sestra. Milka je imala samo 15 godina. Njena majka Jela je od zadobijenih povreda nedugo potom i preminula.

Tokom akcije „Bljesak“ poginula je takođe i dvanaestogodišnja devojčica Željka Komlenac, inače rođaka Komlenaca ubijenih 1991. u Grahovljanima.

Pripadnici hrvatske vojske ubili su na području Pakraca više od dve stotina lica (uglavnom) srpske nacionalnosti, najviše tokom 1991. i 1992. godine. Ovo područje ponovo se našlo na meti zločinaca i u proleće 1995. tokom akcije „Bljesak“ kada je ovaj prostor etnički očišćen od srpskog stanovništva. Tela mnogih civila pronađena su u pojedinačnim i masovnim grobnicama otkopanim tokom i nakon završetka građanskog rata. Mnoge žrtve se i danas nalaze na listi nestalih, budući da Republika Hrvatska odbija da započne sa pretragom terena za koje postoji indicija da skrivaju masovne grobnice ubijenih Srba. Osim Srba, hrvatski vojnici su u ovom kraju usmrtili i pojedine Mađare, Rusine, Čehe pa čak i Hrvate.

Da Vas podsetimo:  Srebrenica je brutalna podvala!

Po zvaničnom popisu stanovništva iz 1991,  u Gornjim Grahovljanima živjelo je 136, u Donjim 188, a u Srednjim 43 žitelja. Po zadnjem popisu iz 2011, u Gornjim Grahovljanima živjelo je 8 žitelja, u Donjim 33, a u Srednjim nije bilo nikoga.

POSTAVI ODGOVOR

Unesite Vaš komentar
Molimo unesite vaše ime