„Zabranjeno je opremom i uređajima grobnog mesta i spomen-obeležja, bez obzira nalaze li se unutar ili izvan područja groblja, vređati nacionalne, verske ili moralne osećaje građana ili vređati vrednosti odbrambenog Domovinskog rata ili na bilo koji način veličati agresiju na RH ili oružanu pobunu protiv RH tokom Domovinskog rata ili sudionike u toj pobuni ili na bilo koji način povrediti uspomenu na umrlu osobu“.
Od tada ni mrtvi Srbi u Hrvatskoj nisu pošteđeni.
Spomenici zločincima u službi hrvatske države 1941-1945, međutim, kojima se slave počinioci Srbocida, kao i genocida nad Jevrejima i Romima, cvetaju i umnožavaju se.
Biće da oni ne povređuju „nacionalne, verske ili moralne osećaje građana“.
Savo Štrbac je naveo i prvu značajnu konsekvencu ovog zakona:
Vukašin Šoškoćanin, rođen u Borovom Selu, učestvovao je 02. 05. 1991. kao komandant odbrane svog rodnog mesta u jednom od prvih oružanih sukoba između separatističkih Hrvata i međunarodno priznatoj državi Jugoslaviji vernih Srba, u kojem je poginulo 12 hrvatskih redarstvenika i jedan srpski dobrovoljac.
Trinaest dana kasnije Šoškoćanin je izgubio život, udavio se u Dunavu.
Kada je donet novi hrvatski zakon o grobljima, već u julu 2024, došlo je do njegove „samoinicijativne“ primene u praksi, verovatno od strane moralnih hrvatskih građana, oskrnavljen je Šoškoćaninov spomenik, razbijena je njegova slika, ugravirana u mermernu ploču, koja je potom u novembru iste godine i definitivno uklonjena sa zida porodične kapele.
Time su nacionalni, verski i moralni osećaji hrvatskih građana očigledno bili zadovoljeni, barem privremeno umireni. Pogotovu onih, pretpostavljeno, koji stanuju na adresama, novonazvanim npr. po ustaškom ideologu Anti Starčeviću ili Pavelićevom ministru Milu Budaku, itd.
Ta hrvatska država 1941-1945, koja je po istaknutom hrvatskom političaru našeg vremena Stipi Mesiću bila legitimna prethodnica ove današnje, pobila je još neizbrojane stotine i stotine hiljada Srba, desetine hiljada Jevreja i Roma i izvesni broj ideoloških protivnika različitih nacionalnosti.
To se nije dešavalo samo u preko dvadeset koncentracionih logora smrti, pored ostalog i onim specijalnim, samo za decu, već faktički svuda i na svakom mestu – na kućnom pragu i u crkvama, na polju i u voćnjacima, na ulicama i drumovima, školama, ledinama, štalama i ambarima, pijacama, trgovima…
Masovna ubistva su po pravilu bila praćena nečovečnim mučenjima žrtava, doslovce krvavim sadističkim orgijama, koje je samo teško bolesni um mogao da smisli i izvrši, silovanjima, otimačinama i pljačkama.
Isto je važilo i za malu decu, osim ako nisu bila otimana, pokatoličavana i odgajana kao novi „hrvatski janičari“, što je bio „specijalitet“ dugogodišnjeg upravnika koncentracionog logora smrti Jasenovca, Vjekoslava Maksa Luburića.
Omiljeni način masovnog ubistva bio je bacanje u prirodne, kraške ili u tu svrhu iskopane jame, po pravilu rukama predviđenih žrtava. Oni su kundacima i noževima novih hrvatskih i bosansko-muslimanskih gospodara života i smrti bili primorani da kopaju sopstveni grob.
Đuro Zatezalo je svojevremeno napravio (nepotpuni) spisak prirodnih smrtonosnih jama u okolini koncentracionog logora Jadovno, u koje su bacani ubijeni, polumrtvi i živi srpski civili, uvek zaključno sa starcima, ženama i decom:
Šaranova jama, jama na Grginom brijegu, Jarčija jama kod Risove grede (Divoselo), jama Badanj, jama Bliznica, jama Kijevac, jama na Pločama, Vranzina jama, jama Jasenovac, jama Jamina, Šević jama, jama na Kulaševoj strani, jama Orešković stanovi, Macolina jama, jama Ugljenača, jama u Peratovim dragama, jama Duman kod Ličkog Lešća, jama Sveta Ana kod Gornjeg Kosinja, jama Nezdravka kod Donjeg Kosinja, jama Ošporoča kod Široke Kule, jama Golubnjača, jama Snježnjača kod Kuzmanovače, jama Kvarte kod Perušića, jama Runjevac, jama Pavkuša, jama Duliba, jama Dupčan kod Ribnika, Čošić jama kod Konjskog brda, jama Križanovo brdo u Dražici, jama na Pagu i dve jame udaljene samo 40 metara od samoga logora Jadovno…
Taj spisak bi se dao dalje voditi – Pandurica, Kapavica, Garavice, Korićka jama, Ravni Dolac, Bikuša, Bivolje brdo, Bodirogina jama, jame Kukauše kod Maslina, Hadžibegov bunar, Gradina, Hadžova jama, Čavčina jama…
No sve te masovne grobnice nimalo ne vređaju osećaje hrvatskih građana, delom možda zato, jer skoro nijedna od njih nije nikada bila obeležena (a neke danas služe kao deponije đubreta) a kamoli da je ikada došlo do ekshumacije nevinih žrtava i njihovog sahranjivanja na civilizovani način, sa pijetetom i saučešćem, poštovanjem i žaljenjem.
Glavni razlog je, međutim, da ubedljivo najveći deo hrvatskih vodećih elita do današnjeg dana tvrdo zastupa „povijesnu istinu“, naime, da se Srbocid hrvatske države 1941-1945. uopšte nije dogodio.
Ne, pri tome se radilo isključivo o iznuđenoj i legitimnoj „samoobrani“, znači o suzbijanju „pobune nepoćudnog srpskog pučanstva protivu vaskrsle tisućgodišnje hrvatske države“.
Dakle isti slučaj kao i kod Vukašina Šoškoćanina pedesetak godina kasnije, tako da bi uređivanje dotičnih grobnih mesta bilo protiv „Zakona o grobljima“ i verovatno „vređalo nacionalne, verske i moralne osećaje građana“.
A kako bi mogla jedna pravna država da dela protiv sopstvenih zakona?
Podsetimo se ovde samo na sudbinu velikog srpskog sela Prebilovci u avgustu 1941. godine, kada su počeci srpskog oružanog otpora još uvek bili sporadični i lokalni, neorganizovani i spontani, ali sigurno nisu bili organizovani od strane novorođenčadi i male dece, žena i staraca, koji su takođe pripadali žrtvama.
Nije dakle moglo da bude reči o nekakvoj pobuni.
Stanovnici su bili ubijani na licu mesta a preko 500 njih je bačeno u jamu Golubinka.
Jedna od pet japanskih nacionalnih novina (osnovana u Osaki 1879.) i druga po visini tiraža Asahi Šimbun/Asahi Shimbun je, inače, svrstala Prebilovce 1998. u okviru projekta „Poruke 20. veka“ u četiri najviše postradala sela na svetu (ostala se nalaze u Francuskoj, Kini i Japanu).
Japan, na drugom kraju sveta je znači demonstrirao ljudsku veličinu, pokazao u odnosu na nevine genocidne žrtve ono, što Hrvatska do današnjeg dana nije – pijetet i saučešće, poštovanje i žaljenje.
Nekoliko dokazanih istorijskih činjenica:
‒ Veliko srpsko selo Prebilovci, kod Čapljine, brojalo je pre pohoda hrvatskih oružanih snaga u avgustu 1941. godine, oko hiljadu srpskih stanovnika; po odlasku ustaša, na životu je ostalo 156 muškaraca, pet žena, osam devojčica i troje male dece (najveći deo njih nije bio u selu u to vreme).
‒ Već jedan kratak pogled na starosnu strukturu pobijenog srpskog bratstva Bulat svedoči o karakteru ove ciljane i sistematske „akcije čišćenja hrvatske države od remetilačkih elemenata“:
novorođenčad 4
od 1 – 5 godina 21
od 5 – 10 godina 17
od 10 – 15 godina 24
od 15 – 20 godina 7
od 20 – 30 godina 16
od 30 – 40 godina 26
od 40 – 50 godina 4
od 50 – 60 godina 5
od 60 – 70 godina 8
od 70 godina 7
‒ Postoje i izveštaji tadašnjih hrvatskih državnih zvaničnika, koji potvrđuju masovno genocidno ubistvo Srba u Prebilovcima (Krilno oružničko zapovjedništvo Dubrovnik, taj. br. 152, „Podnos izvešća o izveštajnoj službi, Dubrovnik, 1. IX 1941“, V.Z.D. T-152/41; Zapovjedništvo redarstvene službe Mostar, br. 907/42, 26. V 1942)
Selo Prebilovci je, dakle, strašna paradigma onog dela Srbocida, izvršenog nad stanovništvom u (većinski) seoskim oblastima hrvatske države 1941-1945. Ne samo vrlo temeljno uništavanje skoro svih žitelja ovog naselja, već i nedvosmisleno genocidni karakter konkretnog zločina (masovno, plansko i sistematsko ubistvo pripadnika jedne nacionalno i religiozno determinisane ljudske grupacije, bez obzira na pol i starost žrtava), dodeljuju mu ovu žalosnu počast.
Ovo masovno stratište žrtava Srbocida hrvatske države 1941-1945. pripadalo je retkim, koja su bila obeležena, gde je bio izgrađen spomenik. Kako je na to reagovala današnja hrvatska država?
Već tokom građanskog rata pri nasilnom raspadu druge Jugoslavije, u junu 1992, sve kuće u obnovljenim Prebilovcima su bile spaljene i srušene. Spomen-kosturnicu u Prebilovcima su iste godine hrvatske snage minirale i sravnile sa zemljom.
Ime Ivana Jovanovića Crnog, koji je predvodio ovaj genocidni masakar 1941, naprotiv, nalazi se među oko 1.600 imena ustaša poginulih „za hrvatsku slobodu” na spomeniku u Čapljini podignutom 2002. godine. Jer on se tada samo borio protiv „pobune nepoćudnog srpskog pučanstva protivu vaskrsle tisućgodišnje hrvatske države“.
U Hrvatskoj, dakle, ništa novo, istorija se ponavlja, ali ne kao farsa, već kao tragedija. U konkretnom slučaju, prevashodno jer se istorija falsifikuje, najosnovniji moral gazi nogama, istina potiskuje odnosno poriče.
Ti nemoralni falsifikatori, koji očigledno smatraju da će njihova kontrafaktična istorija kadtad orvelovski zameniti pravu, podležu pored ostalog i jednoj enormnoj zabludi, naime – mrtva usta se ne daju po drugi put ućutkati, ona večno svedoče, opominju, optužuju…
Savremeni hrvatski istoričar Ivo Goldštajn pripada retkim izuzecima, koji se ne mire sa ovim nedostojnim i krajnje nemoralnim revizionizmom istorije (Politika, 22.04.2025.):
„Negiranje genocida nad Srbima, što je postao i službeni narativ vlasti, samo je jedna od ružnih manifestacija te prljave rabote, rekao bih i najgora“, rekao je Goldaštajn u opširnom intervjuu za portal hrvatskog nedeljnika Novosti uoči obeležavanja 80. godišnjice proboja logoraša iz koncentracionog logora Jasenovac.“
Nadam se zaključno, da neću prekomerno povrediti nacionalne, verske i moralne osećaje hrvatskih građana, ukoliko im ovde stavim na raspolaganje jedan kratki isečak iz poeme „Jama“, kojom je njihov zemljak, zlosrećni pesnik Ivan Goran Kovačić već u vreme Srbocida hrvatske države 1941-1945. ožalio srpske žrtve:
„Kad prva žrtva počela da krklja,
Čuh meki udar, mesnata vreća
Padaše dugo. Znao sam: u grkljan
Dolazi prvi ubod, među pleća
Drugi, a ruka naglo žrtvu grune
U jamu, gdje će s drugima da trune.
(…)
Čovjek iz jame jeco je ko dijete,
Tek priklan; cikto jezivo mu glasak.
Strepih da račun moj se ne pomete.
Tad buknu u dnu bezdna bombe prasak.
Tlo se zaljulja. Klonuće me svlada.
Nestala u spas posljednja mi nada.
(…)
Puna je jama: na lešine liju
Vapno da živim strvine ne smrde.
O hvala im, nas mrtve sada griju
Plamenom svoje samilosti… Tvrde
Leševe ćutim: trzaju se goli,
Ko mrtve ribe, kad ih kuhar soli.“
iskra, Vladimir Umeljić
