Mogućnost da Srbija dobije izlaz na more preko Herceg Novog, ili makar dijela današnje opštine Herceg Novi, apsolutno je u opticaju, saznaje portal Srpsko ujedinjenje iz više domaćih i diplomatskih izvora.
– Navodni koridor do zapadne Albanije, gdje bi Srbija dobila izlaz na more, apsolutno je nerealan. Ova varijanta se nedavno pominjala prilikom razrade plana Gregora Koplia, direktora Instituta za strateške studije, za rešenje kosovskog pitanja. Jedan od razloga je američko protivljenje bilo kakvom srpskom uticaju na prostoru današnje Albanije. Takvo rešenje bi značilo i da bi Albanija automatski “progutala“ Kosovo, nakon što bi za njega dala teritorijalnu kompenzaciju i ostvarila velikodržavni projekat, kaže jedan od sagovornika portala Srpsko ujedinjenje.
Diplomata, sagovornik portala Srpsko ujedinjenje, uvjerava da nije prvi put Herceg Novi pomenut kao jedan od modaliteta za zadovoljenje Srbije za izgubljene teritorije.
– Nekoliko godina prije nego je Crna Gora na referendumu izglasala izlazak iz državne zajednice, zvanični američki diplomatski krugovi i neformalne grupe koje utiču na kreiranje spoljne politike Vašingtona, direktno su saopštili Đukanoviću “da nije izvjesno da će Herceg Novi za 30 godina biti u sastavu Crne Gore“. Prema tom planu, kojim je baratala tadašnja diplomatska “prva postava“ SAD u Srbiji i Crnoj Gori, ali i predstavnici američkog Nacionalnog demokratskog instituta, iskazano je interesovanje za Bar, kao NATO luku, po sticanju nezavisnosti. Taj dio projekta je ostvaren. Značajan dio južnog dijela Crne Gore, shodno toj projekciji, bio bi pretvoren u kockarski i hedonistički raj u kome bi se okupljala “regionalna elita“. Herceg Novi je izuziman i naglašavala se njegova dominantna “srpska većina“, koja je pojačana izbjegličkim talasom iz Hercegovine, objašnjava naš izvor.
Iz današnje perspektive, indikativno je da su predstavnici srpskih političkih partija iz Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, naglo zaćutali sa aktivnom kampanjom za korekciju granice sa Crnom Gorom, upravo na prostoru Sutorine. Pomenuta kampanja bila je aktuelna do prije par godina i trajala je od 2014. pa sve do 2017. Jedan od aktivnih aktera te kampanje bio je i donedavni vladika zahumsko – hercegovački Grigorije, koji je podržavao političke projekte Milorada Dodika. On je u februaru ove godine odustao od te priče i saopštio da ga ta tema više ne zanima.
Na ulazu u Igalo i danas stoji stari granični kamen sa natpisom “Ercegovina“ koji navodno svjedoči da je područje Sutorine sa izlazom na more, u mjestu Njivice, pripadalo Bosni i Hercegovini, odnosno, ako posmatramo iz aktuelne regionalne perspektive i nove postratne entitetske preraspodjele u toj državi – Republici Srpskoj.
Izvor portala Srpsko ujedinjenje blizak Ministarstvu vanjskih poslova Crne Gore potvrdio je da nije nemoguće da se Dodik “primirio“ sa inicijativom upravo zato što računa da Republika Srpska, odnosno Srbija, kalkulišu da mogu doći do izlaza na more U Herceg Novom bez mnogo halabuke i tenzija, ako im se “posreće“ neke okolnosti. Podsjeća i da je Milorad Dodik tokom jednog intervjua za srpski portal Espreso saopštio da budućoj ujedinjenoj srpskoj državi treba da pripradne i dio Crne Gore.
Diplomatski izvor portala Srpsko ujedinjenje, tvrdi:
– Srpski uticaj u Herceg Novom je nesporan, tako da bi takva “prekompozicija“ državne granice bila prirodna. Zajednička kontrola Prevlake od strane Srba i Hrvata takođe bi pojačala regionalnu bezbjednost, što bi zavrijedilo i rusku i američku podršku.
Ovakav projekat, podvlači on, može se realizovati isključivo uz američku podršku i liderstvo.
– Đukanović ne bi mogao da odbije Amerikance, zaključuje on.
Sagovornik portala Srpsko ujedinjenje kaže da je poslednjih godina primjetno djelovanje britanskih operativaca po ovom pitanju, više po principu prikupljanja informacija, nego po povlačenju konkretnih poteza. Gdje se umiješa ili interesuje britanska služba, tvrdi on, može se konstatovati da predstoji zanimljiv rasplet.
U svakom slučaju, Herceg Novi ili makar Igalo sa Sutorinom, kaparisani su za Srbiju, ukoliko se eventualni srpski ustupci na Kosmetu i u Preševskoj dolini, budu nadomještali srednjoročnim prisajedinjenjem Republike Srpske Srbiji. Bila bi to respektabilna srpska država čiji bi regionalni značaj bio okrnjen bez izlaza na more. A taj izlaz je prijeko potreban, između ostalog, i zbog realizacije trgovinskih sporazuma Srbije sa Rusijom i Kinom.
„Priča“ sa Crnom Gorom i izlazom Srbije na more preko ove „bratske“ teritorije je završena, nakon referenduma o samostalnosti ove „države“.
Vreme je da Srbija svoj izlaz na more ponovo aktuelizuje, ali sa novim idejama.
Srbiji je potreban izlaz na more, da bi mogla normalno da se ekonomski razvija.
U poslednjih 10 godina u Srbiji ne postoji vladajuća elita koja je imala ovu viziju.
Ada Ciganlija i Savkso jezero još dugo godina biće srpskoj eliti – „srpsko more“!
Čak ni kralj Alekandar Karađorđević u svom jugoslovenstvu nije video dalje od svojih
vila i vinograda. Srbija je podnela ogromne žrve u Balkanskim ratovima i nije uspela da ostvari
svoj primarni ratni cilj – izlazak Srbije na Jadransko more.
Državu Albaniju su stvorile velike sile upravo sa ciljem da Srbija ne izađe na more.
Jednino što je realno danas je da Srbija dobije izlaz na more preko severne Albanije uz grad Skadar.
Ako neko želi da stvara Kosovo kao državu, onda bi istome trebalo ispostaviti zahtev, šta su to
minimalni srpski nacionalni interesi.
Srbija mora da insistira da joj se vrati grad Peć sa susednim manastirima (Pećka Patrijaršija i Manastir Visoki Dečani). Teritorijalna veza Srbije i Jadranskog mora preko Peći i Skadra je od ključne važnosti za ekonomski razvoj Srbije u budućnosti.
Na žalost, zvanična politika Srbije je daleko od ovog zahteva prema velikim silama.
Za sada je u „opticaju“ takozvana razmena teritorija i to Preševo, Bujanovac i Medveđa u zamenu za
Leposavić, Zubin potok, Zvečan i severnu Mitrovicu…
„Naš“ nacionalni program je sveden samo na jedan cilj: ulazak u EU, tako baram u zadnjih 20 godina govori svaka vlast u Srbiji. Trgovinu sa drugim zemljama u svetu ćemo valjda i dalje obavljati preko luka u prijateljskim zemljama (Rijeka, Bar, Trst, Solun, Amsterdam, Đenova itd.).