Kako su Srbi postali Hrvati

Srbofobija je osnov hrvatskog identiteta. To vidimo svaki put kad se Hrvatska pokazuje u svom pravom svetlu: od dočeka fudbalera posle Mondijala 2018, preko neoustaškog orgijanja u Kninu povodom „Oluje“ sve do zabrane festivala ojkanja u Petrinji.Činjenica je da je ova mržnja često plod konvertitskog sindroma: ogroman broj današnjih Hrvata su potomci pokatoličenih Srba.

Ruski naučnik i putopisac, Aleksandar Hiljferding, koji je sredinom 19. veka boravio u Bosni, zapisao je: “Srbin pravoslavni gde god živeo: u Bosni, Hercegovini, Dalmaciji, Ugarskoj, Srpskoj kneževini, ima pored Crkve jednu veliku otadžbinu: Srpsku zemlju, koja je, istina, podeljena među mnogim vladavinama, no koja ipak postoji idealno kao zemlja jednog istog pravoslavnog naroda. On ima svoje predanje, zna za srpskog svetitelja Savu, za srpskog cara Dušana, za srpskog mučenika Lazara, za srpskog viteza Marka Kraljevića.

Njegov sadašnji život je povezan sa narodnim tlom i sa pređašnjim životom. Srbin katolik odriče sve srpsko, pošto je pravoslavno, i ne zna za srpsku otadžbinu i srpsku prošlost. Kod njega postoji samo uža provnicijalna domovina; on sebe naziva Bosancem, Hercegovcem, Dalmatincem, Slavoncem, prema oblasti gde se rodio. On svoj jezik ne zove srpskim, nego bosanskim, dalmatinskim, slavonskim, itd. Ako on želi uopštiti pojam o tom jeziku, naziva ga naškim jezikom. No koji je to „naški“ jezik, on to ne ume da kaže. On zato ne zna da taj jezik nazove svojim pravim imenom, jer on sam nema opštu otadžbinu, opšte narodno ime. Van svoje uže oblasti u njega je samo jedna otadžbina: Rimokatolička crkva“. Zato je Vatikanu kasnije bilo tako lako da od Srba katolika načini Hrvate. Najcrnji ustaški zločinci iz Drugog svetskog rata (od Pavelića, preko Artukovića, do Luburića) bili su potomci pokatoličenih Srba, pretvorenih u Hrvate.

To je bio povod da razgovaramo sa našim uglednim genocidologom, dr Vladimirom Umeljićem, čija se nova knjiga bavi upravo ovom temom.

ILIRI KOJI SU SRBI

Poštovani gospodine Umeljiću, Vaša nova knjiga, „Balkanski gambit Vatikana“, bavi se upravo ovom bitnom istorijskom temom – kako su Srbi katolici postali Hrvati. Koje su Vaše osnovne teze?

Naučno obrazloženje ove studije proističe iz analize verifikovanih, primarnih istorijskih izvora, koji su predstavljeni, i bazira se na njihovom svedočanstvu, da se samo u periodu između 1846. i 1941. srpsko stanovništvo zapadno od Drine, sa dovoljnim stepenom matematičke verovatnoće, smanjilo za približno 2.000.000 ljudi a hrvatsko povećalo za približno isti broj.

U prvoj liniji ova koincidencija probija svaki statistički okvir i vodi ad absurdum svaki iole normalni odnos nataliteta i mortaliteta u okviru ove dve populacije, a ni istorija nije ostavila nikakve pokazatelje o enormnim emigracijama (kuda bi trebalo da su između 1846-1941. otišli oni, u 1846. godini daleko mnogobrojniji Srbi?) i još neverovatnijim imigracijama (odakle bi trebalo da je zapravo došla tolika masa Hrvata i od 1846-1941. tako značajno pojačala svoju ubedljivo malobrojniju populaciju, u 1846. godini po mogućstvu oko 3,5 puta manju od srpske i to bez kasnije pridošle – prvo okupirane i potom anektirane – Bosne i Hercegovine a posle toga oko 4 puta manju?).

Međusobna veza, jedna vrsta „povratne sprege“ između ovih brojki je neprevidiva, radilo se dakle o jednom jedinom, jedinstvenom procesu.

Nije naravno teško zaključiti, da je – nezavisno od bioloških faktora – došlo do masovnog, vrlo specifičnog i samo jednosmernog prelivanja jedne populacije u drugu, sledeći, metaforički rečeno, do određenog trenutka principu „spojenih sudova“ (do izjednačenja ukupnog broja Hrvata i Srba) a potom principu „strme ravni“ (u dalju hrvatsku korist).

Detaljna etnografska karta Austrijske carevine iz 1846. broji ukupno 813.300 Hrvata i 2.624.000 Srba na svojoj državnoj teritoriji, kao i 5.183.000 „Italijana i romanizovanih Srba“, koji naseljavaju – pored severnog dela današnje Italije, tada u sastavu habzburške države – čitavu obalu Istre i Dalmaciju, gde Hrvata inače uopšte nema. Čak i Slovenci su tada sa 1.167.300 ljudi bili znatno brojniji od svojih istočnih hrvatskih suseda.

Karta dalje jasno razlikuje između Hrvatske, Slavonije i Dalmacije, što se odražavalo i u zvaničnoj tituli austrijskog cara Franca Jozefa I. u odnosu na ove habzburške pokrajine (kralj Dalmacije, Hrvatske i Slavonije) a hrvatska staništa su grupisana oko Zagreba, ograničena između Varaždina na severu i Gospića na jugu, slovenačkih oblasti na zapadu i Slavonije na istoku. I u Slavoniji su, inače, Srbi 1790. bili većina, tako da je tu na pr. bila osnovana Kraljevina Slavonija (1745.), koja je 1849-1868. bila apsolutno nezavisna od Ugarske i Hrvatske

Zaključno, kako Hrvati tako i Slovenci su tu klasifikovani kao podgrupa Iliro-Srba. To je inače sasvim odgovaralo stavu nemačke nauke u 18. i 19. veku (Bartenštajn, fon Taube, J. Šniker, itd.), koja je „pojam ilirstva vezivala za srpski narod (…) pisalo se o mnogobrojnom ilirskom „rascijanskom“ srpskom narodu rasejanom po čitavom Balkanu“ a samo usput su se pominjali „Hrvati, unijati (što po prirodi stvari znači da su dotični pounijaćeni pravoslavci, koji se već računaju kao pohrvaćeni) i neunijati.“

Istovremeno se da konstatovati da je s druge strane tadašnjeg razgraničenja Balkanskog poluostrva, u Bosni i Hercegovini kao delu Osmanskog carstva, broj Hrvata bio po svemu sudeći neznatan, zanemarljiv dok ubedljivu većinu stanovništva čine Srbi. Kao „Turska Hrvatska“ („Türkisch Croatien“) označava se na ovoj drugoj etnografskoj karti Austrijskog carstva iz 1847., naime, omanji severozapadni granični prostor BiH i to samo na potezu Kamenica-Ostrovica-Stari Majdan-Jajce, mada i tu etnografska struktura govori o apsolutnoj srpskoj većini.

KAKO SU SRBI POKATOLIČENI?

Zar nije bilo Hrvata u Bosni i Hercegovini?

O izvesnom hrvatskom prisustvu na pr. u Travniku, Livnu, Gornjem Vakufu, itd. mogao bi teoretski da govori – teoretski, jer su katolici bili i Slovenci, Mađari, Italijani, itd. – podatak da je „tu bilo katolika“, bez nacionalnog tj. etničkog predznaka dotičnih.

Ovde se nudi i stavlja na diskusiju sledeći model razmišljanja: Po ovim austrijskim podacima se, dakle, u habzburškoj carevini 1846. nalazilo 2.624.000 nesumnjivih Srba i ako (vrlo minimalistički) pođemo od toga da se u okviru populacije od 5.183.000 „Italijana i romanizovanih Srba“ nalazilo samo na pr. oko 10% pokatoličenih Srba i tome dodamo neospornu srpsku većinu u tada osmanskoj Bosni i Hercegovini, onda se sa dovoljnom verovatnoćom može poći od toga da je tadašnji odnos brojčanog sastava Hrvata i Srba zapadno od Drine mogao iznositi (oko +/-) 850.000 prema (oko +/-) 4.000.000. Način realizacije cilja (odlučujuće promene prvobitne demografske slike), znači, vodio je od radikalne promene konfesionalne do dijametralne promene nacionalne strukture i sprovodio se kontinuiranim pokatoličavanjem i hrvatizacijom (= asimilacijom) Srba. Ultimativni dokaz masovnog pokatoličavanja Srba zapadno od Drine je, inače, lako dostupan, traži se i nalazi u fundusu najkompetentnijeg svedoka istorije u ovom slučaju, u arhivu vatikanske Kongregacije za propagandu vere (Congregazione de Propaganda Fide), jer to nije nikada bila nekakva tajna, već zvanična i otvorena politika Vatikana. Kako je, međutim, dolazilo do sledstvene hrvatizacije?

Taj proces „iščezavanja“ Srba zapadno od Drine (i šire), kao što se u daljem izlaganju isto tako pokazalo, kontinuirano se nastavio i posle svetskih ratova, prvo u kratkovečnoj Kraljevini SHS, potom u Kraljevini Jugoslaviji, kao i u Titovoj komunističkoj državi, od kojih nijedna nije bila otvoreno papofilna, naprotiv.

OD SREDNjEG VEKA NAOVAMO

Kako je izgledalo pokatoličavanje Srba?

U mojoj studiji je taj proces podrobno tematizovan i obrađen u Slavoniji, Dalmaciji, Bosni i Hercegovini, Dubrovniku i Hrvatskoj od Velike šizme pa do današnjeg dana. Pokatoličavanje se vršilo agresivnim „misionarenjem“ a najefikasnija metoda je bila prevesti vladara u rimokatoličku konfesiju jer se potom smatralo da su i svi njegovi podanici automatski konvertirali, od bana Bosne Stefana II Kotromanića (1314-1353.), preko Tvrtka I pa do Stefana Vukčića Kosače. Njih hrvatska istoriografija odmah posle pokatoličavanja proglašava Hrvatima. To bi svakako bilo isto toliko naučno tačno, kao kad bi Mađari proglasili Kosačinog sina vojvodu Vojislava Hercegovića Mađarom, jer se krajem XV veka pod pritiskom Turaka preselio u (tada mađarsku) Slavoniju i još 1514. bio zabeležen kao zaštitnik srpsko-pravoslavne crkve Svete Bogorodice kod sela Glogovnica ispod Kalnika ili pak kad bi Turci proglasili jednog drugog Kosačinog sina Stefana Hercegovića „čistokrvnim“ Turčinom, jer je prešao u islam, time označio početak masovne islamizacije srpskog življa u Bosni i Hercegovini i ušao u istoriju kao veliki vezir i veliki admiral Osmanske imperije, pod imenom Hersekoglu Ahmed-paša (srpski: Ahmed Hercegović). Ili kad bi pak Srbi proglasili vizantijskog cara Konstantina Velikog Srbinom, jer je on eto bio rođen u (današnjem) Nišu, odnosno Hrvati Marka Pola svojim sunarodnikom, jer je isti poticao sa (tada italijanskog, danas hrvatskog) ostrva Korčule, odnosno kad bi bilo ko proglasio Mojsija Egipćaninom, jer je bio rođen u egipatskoj metropoli Tebe (danas Luksor).

Šta se dešavalo kasnije? Kojim pravcem se išlo na konverziju pravoslavnih u rimokatolike?

Glavni vremenski period, koji se međutim ovde analizira, počinje od 1846.Istorijska situacija u ovom vremenskom periodu (do Prvog svetskog rata), znači kvalitativni i kvantitativni odnos snaga između politički dominantnih, državno organizovanih Austrijanaca i Mađara s jedne i njima (u različitoj meri) potčinjenih Hrvata i Srba s druge strane, govori vrlo izričito protiv pretpostavke da su Hrvati uopšte bili u stanju, imali mogućnosti i kapacitet da samostalno realizuju tako veliki projekat. Oni su se, naime, od nestanka svoje srednjevekovne države 1102. grčevito borili za goli opstanak već i svog narodonosnog predznaka „hrvatski“. Šta više i sama egzistencija dotične države izaziva naučnu skepsu, jer – da li su poznati bilo kada i bilo gde nekakvi vladari, kneževi, kraljevi koji nisu kovali sopstveni novac? I da li je ikada pronađen jedan jedini novčić dotičnih hrvatskih kraljeva?

Nije dakle čudo da 1842. Slavonac Mato Topalović, rimokatolički sveštenik, profesor filozofije i književnik pisao: „Hej! vi visokomudri Horvati, koji nećete ništa da čujete o imenu ilirskom! Kojim pravom možete vi i pomisliti samo, da se naš narod južni, naš jezik, naša literatura imenom horvatskim ovjenča? Kažite mi molim vas, odkad vam se računa glavni vaš grad Zagreb da spada na Horvatsku? Ja u starini samo slavonsko ime tamo nalazim. „Bani totius Slavoniae,“ imadiahu oblast od mora jadranskoga tia do Dunava. Gdi je tad Horvatska bila? … A de pokažite vi monetu, ili novac kraljevstva Horvatskog! Vidite ako ćete na to, imamo i mi dokazah za naše ime, i čim nekoji naši nesudjeni rodjaci i krasni prijetelji nastoje toga nas imena lišiti, tim nam to ime naše dražje i milije postaje…“

Ispostavlja se, znači, da je hrvatizacija pokatoličenih Srba prvenstveno sledila austrijskom odnosno austro-ugarskom državnom rezonu u drugoj polovini XIX veka.Omiljena floskula hrvatskih vodećih elita, dakle, da je ovaj razvoj događaja samo „dokaz kulturne nadmoći Hrvata nad Srbima“ nema realnu osnovu tj. iole snagu argumenta, jer njihov doprinos ovom procesu je daleko ispod vatikanskog i austrijskog odnosno austro-ugarskog.

Kakva je bila uloga hrvatskog sveštenstva u svemu tome?

Uloga hrvatskog rimokatoličkog klira, kao jedne vrste „vatikanske pešadije“ na licu mesta ne sme se naravno potceniti, mora se odgovarajuće vrednovati. Potrebno je uzeti u obzir i izuzetno potenciranu, i socijalno-psihološki interesantnu čežnju njihovih vodećih elita – političke, intelektualne i klerikalne – da na bukvalno svaki način usklade stvarnost sa sopstvenom predstavom stvarnosti o „enormnom značaju“ svoje „tisućegodišnje nacije i državnosti“ („wishfull thinking“). Ovu metamorfozu mogao je, dakle, ostvariti samo neko ko je raspolagao enormnom voljom i mogućnostima, logistikom i iskustvom, stručnim i visoko motivisanim kadrom, preobilnim finansijskim sredstvima, milenijumski osvedočenom konsekventnošću pri sleđenju svojim ciljevima i, što je od esencijalne važnosti, bezrezervnom podrškom svetovnih vladara, nadležnih za dotičnu oblast. Od svih tih preduslova, Hrvati su tada posedovali samo želju/volju/motivaciju. Odgovor na gornje pitanje u suštini je vrlo jednostavan, to je samo mogao da bude Vatikan, svakako uz zdušnu pomoć tadašnje austrijske države, koja je do samog svog kraja, svog odlaska u istoriju (kao Austro-Ugarska) bila strogo rimokatolički, izrazito papofilno orijentisana.

KAKO JE DUBROVNIK POHRVAĆEN?

Jedno od najvažnijih poglavlja ove surove i teške knjige naše istorije tiče se Dubrovnika. Hrvat Gulisav u Držićevom „Dundu Maroju“ nije „našijenac“, on je iz daleka, jezik dokumenata Dubrovačke republike je latinski i srpski, a dubrovački gospari su se, u 19. veku, svi izjašnjavali kao Srbi rimokatolici. Šta se tu dešavalo i gde smo danas?

Odgovoriću Vam sa nekoliko citata iz studije (gde su navedeni odgovarajući istorijski izvori): „Srpska obeležja u Dubrovačkoj republici mogu se pronaći svuda: u pesmama Srba Dubrovčana, u štampi koja je objavljena u Dubrovniku u XIX veku i početkom XX veka, u društvima koja su osnovana, u jeziku i književnosti starih Dubrovčana (…) Srbi katolici bili su nosioci srpske narodne misli u Dubrovniku u XIX veku i značajan činilac srpskog naroda. Smatrali su sebe ogrankom rastrzanog slovenskog naroda koji je govorio srpsko-dubrovački jezik. Otvoreno su se borili protiv poricanja o postojanju Srpstva u Dubrovniku, smatrajući da je jedno vera a drugo narodnost (…)“ „Dubrovački biskup Mato Vodipić u svom romanu Marija Konavoska, objavljenom u Zagrebu 1893. piše na pr. da je slava divan običaj i da se „uzveseljepije u slavu božju kao kod svih Srba, a napija se obično do pete čaše. One krsne zdravice, kako ih je i Vuk zabeležio, i danas se obavezno izgovaraju uz veselje, naročito na slavskom gošćenju. Uz živu srpsku tradiciju vezanu za pravoslavnu veru i prošlost čuvala se i hercegovačka nošnja pa je dubrovački nadbiskup morao da preduzima posebne mere protiv sveštenih lica koja nisu htela da odbace poznatu hercegovačku kapu“ (…) Na samom početku XX veka, Dum Ivan Stojanović, ugledni katolički sveštenik, pisao je: „Srbin sam po porijeklu i po čuvstvu, katolička mi crkva to ne brani, jer je ona univerzalna; kršćanstvo me uči, da ljubim bližnjega, pa ko je bliži od srpskoga naroda? Zvalo bi se ne biti kršćaninom, kad bi se vjere radi od svoga naroda odbio i njegovijem neprijateljem postao.“ (…)“ „U skladu sa sastavom stanovništva, koje se velikim delom naseljavalo iz hercegovačkog zaleđa, ali i sa opštim istorijskim kretanjima na ovom području, u srednjem veku na teritoriji Dubrovnika pored službe na latinskom jeziku služila se služba i na slovenskom jeziku. Te sveštenike su često, prema pismu kojim su se služili, nazivali „ćurilica“ ili „ćirilica“. Iz tih perioda sačuvan je i veliki broj ćiriličnih natpisa na spomenicima (…) Najstarije dubrovačke srednjovekovne knjige su pisane ćirilicom – Dubrovački zbornik iz 1520, i takođe štampane ćirilicom – 1512. Služba blažene djeve Marije. Ćirilicom su pisane dve redakcije Aleksandride i drugo (…)“ Te činjenica ne govore, dakle, za iole hrvatski karakter dubrovačke kulture.

Zar to nije pomalo neobično kad znamo da se Hrvati danas ponose duborovačkim nasleđem?

To nije čudno, Ljudevit Gaj je tek je 1835. objavio proglas o napuštanju kajkavskog dijalekta i starog pravopisa, dakle dotadašnjeg hrvatskog narodnog i književnog jezika, i o prihvatanju štokavštine, znači standarda srpskog jezika, koji je definitivno u lingvistici utemeljio Vuk Karadžić, i novog pravopisa. A mnogo pre toga su u Dubrovniku već stvarali Cvijević, Komnen, Vetranović, Mavro Orbin, Gundulić, Džono Palmotić, Andro Pauli, itd. Da je on znao šta radi, šta prihvata i usvaja, i kome duguje ovu vrlo značajnu reformu hrvatskog jezika – uslovno rečeno, u izvesnom i samo pozitivnm smislu posrbljivanja, dakle obogaćivanja, zbližavanja i sinergičkog prožimanja dve kulture – svedoči i njegov sledeći iskaz: „Kako da se prepiremo što je kod Srbljah narodno, što li nije, kod Srbljah, u kojih od oltara do čobana ništa biti ne može što ne bi narodno bilo: kod Srbljah, od kojih mi jezik u svojoj mudrosti i u svom bogatstvu, i običaje u svojoj izvrsnosti i svojoj čistoći učiti moramo ako hoćemo da ilirski život obnovimo; kod Srbljah koji su u svetinji svoga srpstva onaj narodni duh i ono rodoljubstvo uzdržali, koji smo i mi u novije doba, radi sloge, pod prostranim imenom ilirstva novim životom uskrsnuli: kod Srbljah, koji su nama od starine sve sačuvali, a kojim mi malo ali sasvim ništa glede samoga narodnoga dati ne možemo (podvučeno od strane autora)?“

VATIKAN I PAVELIĆ ZAUVEK ZAJEDNO

Iako neki pokušavaju da Vatikan „rasterete“ od ustaškog nasleđa ( zarad dobrih „ekumenskih“ odnosa ), mi i danas vidimo da se hrvatski NDH identitet zasniva na snažnom poistovećenju Pavelićeve monstrum-države sa borbenim rimokatolicizmom. Ima li izlaza iz tog lavirinita?

Uska simbioza klerofašističkog režima Ante Pavelića i hrvatskog katoličkog klera na čelu sa Alojzijem Stepincom a uz nesumnjivo znanje Vatikana povodom toga, koja je vidljiva i pri Srbocidu tadašnje hrvatske države 1941-1945, kao i pri genocidu nad Jevrejima i Romima, može se relativizovati ili poricati samo u okviru. Tzv. kontrafaktičke istorije i iz izuzetno nemoralnih, ideoloških motiva. Tome se nauka, naravno, mora permanentno i argumentovano suprotstavljati.

Prva konsekvenca, koja proizilazi iz ovog istorijskog razvoja, nesumnjivo glasi da je poništavanje vere tj. odustajanje od svetosavskog pravoslavlja najsigurniji način „rasrbljivanja“, denacionalizacije, jer tada očigledno (iskustveno) stupa na snagu automatizam gubljenja i nacionalnog obeležja. Verski stožer se ispostavlja kao neophodni element individualne i socijalne svesti u Srba.

To se dešavalo kao rezultat masivnog i koncertiranog spoljnog pritiska, kako od strane svog rimokatoličkog – državnog i socijalnog – okruženja, tako sigurno i od strane svojih i dalje pravoslavnih sunarodnika, koji su ih ne retko titulirali kao „Latine“ (ili „poturice“ u slučaju islamizacije) i šta više kao „izdajnike“, ali i kao rezultat čoveku svojstvene težnje da sebe identifikuje i pojmi kao – za sebe i druge – prepoznatljivo individualno i socijalno biće. To se, empirijski, retko dešavalo u ranim generacijima konvertita, ali prolazile su godine i – stotine godina. Jer pokatoličavanje je počelo već od Velike šizme 1054. a srpska nacionalna svest se kod pogođenih, kao što smo videli, velikim delom održala sve do polovine XIX veka. Tada je taj proces postao nepovratan, tada je stupila na snagu, isto tako empirijski poznata, „sopstvena dinamika događaja“, samoidentifikacija sa novom stvarnošću je postala imperativ egzistencije.

Danas za Srbe postoje zapravo samo dve alternative, prva je odustati od sebe, sopstvene istorije i kulture, pomiriti se sa činjenicom vrlo izglednog nestanka svog duhovnog bića, svog imena i jezika, svog sopstvenog naroda.

Da je ova mogućnost i posle Drugog svetskog rata ostala realna alternativa pokazuje upečatljivo i jedan dokument, poruka koju je jezuitski učenik, papa Pavle VI, uputio u drugoj polovini XX veka u Crnu Goru, a koja istovremeno potvrđuje a. da se prozelitska aktivnost rimokatoličke crkve i posle 2. svetskog rata nastavila nesmanjenim intenzitetom, ovde na primeru Crne Gore i b. da se od tada praktikuje jedna, uslovno rečeno nova, „ekumenska taktika“.

Ovde samo kratki izvod iz pisma papskog ličnog izaslanika Frančeska Palovinetija od 28.12.1969, upućeno srpsko-pravoslavnom Mitropolitu crnogorsko-primorskom Danilu (Dajkoviću), sa ciljem uklanjanja Njegoševih moštiju iz srpsko-pravoslavne kapele na Lovćenu i njenog pretvaranja u rimokatolički spomenik i mesto hodočašća, kao deo pokatoličavanja Crne Gore:

„Nosim Vam specijalnu poruku Svetog Oca Pape i njegovu poruku trebam lično da uručim, pa sam rado prihvatio ovaj naporan trud da se uz Njegov blagoslov obezbedi Vaša saglasnost i saučešće što se izričita želja Svetog Oca Pape, pa sam pošao na ovaj istorijski put koji treba da ovjekoveči Vas (…) Mnogo se postiglo i Sveti Otac Papa je veoma zadovoljan i predložio je da bi bilo najbolje da se skine ona mala kapela (na Lovćenu) i smjesti u muzej ili u Njeguše gde bi odgovaralo nameni, gde istorija tog vremena izumrlog starog naroda još jedino može da se vidi. Svima je jasno da sadašnji narod nema više ništa zajedničko sa nekadašnjim narodom orijentisanim velikosrpskom ideologijom koja je zloupotrebila ovaj narod koji eto, može se reći, potpuno izumire (…) Sv. Otac Papa je voljan da dade 500 miliona lira kao pomoć za izgradnju Mauzoleja koji ti hrabri ljudi tako uporno traže, pa će i Papina pomoć mnogo doprinijeti, pa će se samo tražiti da u Mauzolej budu smještene kosti Lucije Crnogorke (Ozane Kotorske)“

Kako izgleda druga alternativa?

Ona glasi, prosvetiti se i shvatiti da u diahronom svetskom projektu Vatikana, kao delu diahronog sukoba dve velike kulturološke tradicije u Evropi, jednostavno nema mesta za pravoslavne Srbe, da su i sve novotarske priče o ekumenizmu i jedinstvu samo novovremski nazivi za ostvarivanje vrlo starih ciljeva, koji su – još jednom – srpski narodni korpus već koštali još uvek neizbrojane milione duša.

Na Srbima je, znači, da li će dopustiti da se ostvari želja Viktora Gutića od 28. maja 1941: „Ja hoću da služim Božijoj i narodnoj volji! Ovi nepoželjni elementi će u našim oblastima u najkraće vreme biti uništeni bez ijednog traga! Jedino što će ostati, to će biti zlo sećanje na njih (…)“ i papskog izaslanika Frančeska Palovinetija iz 1969. ili će razmisliti o rečima svog akademika Koste Čavoškog:

„Svaki narod, ako hoće da opstane na vetrometinama istorije, mora znati šta je od samog početka bio, šta jeste i šta treba i dalje da bude u decenijama i vekovima koji su pred njim. Sve je to sadržano u pojmu nacionalne samosvesti.

Razgovor vodio: Vladimir Dimitrijević

Šira verzija teksta objavljenog u „Pečatu“

Izvornik: Ljudi govore

Slovensko društvo