Zlo je svugde oko nas i staro je koliko i čovečanstvo. Međutim, ovde nije reč o nekakvom metafizičkom zlu, već o ljudskom zlu koje u određenim momentima velikih istorijskih, političkih, socijalnih i etičkih lomova izbija na površinu svetske pozornice i svakodnevnice u ljudskom obliku. Takvo zlo ima svoje lice, ime i prezime, istoriju, korene, ali i jasno određenu ideologiju u čijem je središtu mržnja prema drugima.
Lica koja će biti predstavljena, slobodno se mogu nazvati licima zla, oni predstavljaju zlo u svom izvornom nepomućenom obliku. Takva lica zla, stupila su na svetsku pozornicu u vremenu kada je besneo najveći rat u svetskoj istoriji, kada su bez ikakvih skrupula ubijani milioni ljudi samo zato što su druge vere, nacije i rase. Milioni ljudi su ubijani u ime ideologije zla, ideologije krvi i tla, u periodu kada je vrline, iskrenosti i dobra, bez nekih zakulisnih ličnih interesa bilo zaista premalo na svetu.
Lica zla koja ću obraditi u serijalu tekstova koji je pred čitaocima, predstavljaju skup ličnosti koje su me duboko zainteresovale i koje su na mene lično ostavile snažan utisak mržnjom i zlom kojim su upisali svoje ime u istoriju. Reč je o istorijskim ličnostima iz perioda Drugog svetskog rata, uglavnom nacionalsocijalista i ustaša, od prvog u serijalu Augusta Majsnera, preko Rajnharda Hajdriha, pa sve do ustaških prvaka, Pavelića i njegovih rasova.
Pa, da počnem od visokog SS oficira, generala policije i šefa nacističke policije u okupiranoj Srbiji, Augusta Majsnera.
Majsner je rođen 3. avgusta 1886. godine u Gracu. Rođen je u oficirskoj porodici, otac i ujak su mu bili oficiri, a on dobija niži oficirski čin 1908. godine. Zatim na sopstveni zahtev dobija premeštaj u žandarmerijsku postaju u Trstu 1913. godine, da bi i formalno postao žandarmerijski oficir 1914. godine. Majsnera je Veliki rat odveo na italijanski front, gde je napredovao u vojno-policijskoj hijerarhiji. Takođe, na frontu je bio ranjen i višestruko odlikovan. Nakon rata, premešten je u Štajersku, gde stupa u vojno-političke konfrontacije sa jugoslovenskim narodima i novom državom Kraljevinom Srba, Hrvata i Slovenaca. Ratni poraz, frustriranost i želja za osvetom, kombinovani sa velikonemačkim nacionalizmom i austrijskim imperijalizmom doveli su Majsnera u kontakt sa ekstremno desničarskom paravojnom formacijom Nemačka domovinska armija. Majsner ih je štitio i naoružavao koristeći svoj položaj u policiji. Uskoro, već 1921. godine Majsner napreduje do položaja policijskog majora, a 1925. godine pristupa nacističkoj partiji pod vođstvom Adolfa Hitlera, sa kojim će se Majsner lično susresti 1927. godine. Nakon toga, u samo nekoliko godine započeće i politički uspon Augusta Majsnera koji će postati vođa štajerskih desničara, zastupnik i ministar u provincijskom parlamentu. Takođe, i Majsnerov odnos sa vrhom nacističke partije kretao se uzlaznom putanjom, njegova desničarska organizacija se utopila u nacističku partiju, a Majsner je u potpunosti prigrlio ideologiju krvi i tla, ekstremnog nacionalizma i rasizma, a u javnosti je sve češće nastupao sa izrazito antisemitskih pozicija šireći mržnju prema Jevrejima. Nakon političkih potresa u Austriji 1933-34. godine, Majsner na kratko biva zatvoren, a ubrzo i napušta zemlju. U međuvremenu traje njegov put od oficira SA, do SS oficira kao lojalnog policajca Adolfa Hitlera.
Jedinice kojima je Majsner komandovao, učestvovale su u pripajanju Austrije 1938. godine, a 1940. godine, Himler ga šalje u okupiranu Norvešku. Dve godine kasnije, Majsner će učestvovati na zasedanju zvaničnika SS u Hegevaldu, gde je raspravljano o upotrebi robovske radne snage u nemačkoj ratnoj ekonomiji, Konačnom rešenju i kolonizaciji istočnoevropskih teritorija etničkim Nemcima, odnosno “arijevskim“ elementima. Krajem januara 1942. godine August Majsner je poslat u okupiranu Srbiju sa jasnim ciljem da uništi ustaničke snage i da sprovede Himlerovu viziju policijskog reda među “neposlušnim”, buntovnim i slobodoljubivim Srbima. Odmah po stupanju na dužnost, Majsner je iskazao veliko nepoverenje prema srpskim okupacionim vlastima, pogotvo prema Milanu Nediću, dok je sa Ljotićem imao bolje odnose, njegove jedinice je smatrao lojalnijim i korisnijim za nemačke ratne ciljeve. Period njegovog boravka u okupiranoj Srbiji obeležen je krvavim represalijama, ubrzavanjem rešenja jevrejskog pitanja i sistematizacijom genocida. Istovremeno, Majsner je stalno nastojao da poveća sopstvena ovlašćenja na račun kako Vermahta, tako i srpske kolaboracionističke vlade, što je u velikoj meri i uspevao do kraja 1943. godine, kada je na političku scenu okupirane Srbije stupio specijalni Hitlerov opunomoćenik Herman Nojbaher, pod čijim će pritiskom Majsner i biti uklonjen iz Srbije 1944. godine. Mračni period u kojem je Majsner suštinski vladao okupiranom Srbijom u periodu od početka 1942. do početka 1944. godine, istoričar Bojan Dimitrijević je opisao na sledeći način: “Period okupacije 1942–1943, bez sumnje, nosio je lični pečat „vladavine“ generala Majsnera i njegove prilično okrutne politike prema Srbiji “. Do Nojbaherovog dolaska, i sastanka Nedića sa Hitlerom, Majsner je uspeo da uspostavi potpunu kontrolu nad srpskim oružanim snagama, a pod njegovim uticajem je formirano i novo upravno telo koje je preuzelo nadležnosti od Ministarstva unutrašnjih poslova i generalno Nedićeve vlade. Na čelo tog tela postavljen je Dragi Jovanović kao šef novouspostavljene Srpske državne bezbednosti, čovek kojeg su Nemci smatrali lojalnim i pouzdanim policajcem. Pod Majsnerovom kontrolom su bili i logori u okupiranoj Srbiji, kao i logor Sajmište koji se formalno nalazio na teritoriji NDH. Takođe, poverena mu je i dužnost formiranja SS jedinice sastavljenje od banatskih folksdojčera, a to je u krajnjoj meri i uspeo formiranjem SS divizije Princ Eugen, koja je bila posebno surova. Majsner je uporedo radio i na regrutovanju ruskih emigranata, ali i Srba kako bi stvorio nove SS jedinice. U tome je donekle i uspeo, uz pomoć Strahinje Janjića, bivšeg Nedićevog oficira bliskog Gestapou, koji je uspeo da formira grupu od oko 100 fanatika koji su se predstavljali kao nekakav srpski SS odred. Međutim, oni su učestvovali u čestim likvidacijama ljudi lojalnih Nediću i Ljotiću, a njihove akcije na terenu su i sami Nemci smatrali kontraproduktivnim pa su 1943. godine raspustili Janjićevu jedinicu.
Mrtav Srbin mi je draži od živog!
August Majsner visoki SS oficir u okupiranoj Srbiji
Majsner je za svoj zločinački rad i lojalnu službu Adolfu Hitleru i nacionalsocijalizmu, odlikovan zlatnom značkom nacističke partije, kao i gvozdenim krstom prve i druge klase, odlikovan je za smrt hiljada Srba i Jevreja koji su pod njegovom komandom ubijeni u ime više rase i arijevske krvi. Njegov kolega, nacionalsocijalista drugačijih ciljeva, pragmatični Herman Nojbaher je ovako pisao o Majsneru :
“Majsner je kod Srba bio ozloglašen kao krvolok. Bio je bezobziran u tumačenju postojećih naredbi o odmazdama. Bio je čvrsto uveren da su jedino njegovi metodi ispravni na Balkanu i da jedino oni obećavaju uspeh u interesu naše sigurnosti”.
Majsner je nastupao kao izraziti srbofob i antisemita.
“U očima Srba, Majsnera je bio glas krvavog dželata” – što on i jeste bio.
Majsner je krajem rata pao u ruke saveznika, koji su ga izručili novim komunističkim vlastima u Jugoslaviji i ubrzo je osuđen na smrtnu kaznu zajedno sa ostalim visokim SS oficirima. Obešen je krajem januara 1947. godine.
Vukašin Maksić
