In memoriam: Stevan Labudović

STEVAN LABUDOVIC (1926-2017)

Biografija Stevana Labudovića,

jugoslovenskog filmskog snimatelja i

zaslužnog građanina Narodne Demokratske Republike Alžir

Stevan Labudović rođen je 28. decembra 1926. godine u Beranama, u porodici uglednog beranskog knjižara Milutina Labudovića. Osnovnu školu je završio u Beranama, gimnaziju je pohađao u rodnom gradu, a maturirao u Smederevskoj Palanci. Fotografijom je počeo da se bavi kao desetogodišnjak, kada je od oca dobio svoj prvi fotoaparat. Od tada je snimao varoške motive, događaje i ličnosti. Završio je filmsku školu, posle čega se zapošljava u „Filmske novosti“, gde je do penzionisanja radio kao filmski snimatelj. Fotografisao je znamenite ličnosti i događaje u bivšoj SFRJ, bio u pratnji predsednika Josipa Broza Tita i pratio rad konferencija i zasedanja Organizacije Ujedinjenih nacija u Njujorku, konferencija Pokreta nesvrstanih zemalja, kao i bilateralne susrete jugoslovenskih i svetskih državnika. Kao lični snimatelj, pedesetih godina, pratio je Tita na „Putu mira“ u Burmi, Indiji, Indoneziji, Egiptu, Velikoj Britaniji, Etiopiji, i Sjedinjenim Američkim državama. U Beranama (tadašnjem Ivangradu) napravio je brojne filmske zapise i fotografije, koje se danas nalaze u filmskim kinotekama i foto zbirkama, među kojima je najznačajnija reportaža, za jugoslovenske medije, vezana za posetu Urha Kekonena, predsednika Finske.

Među velikane filmske umetnosti uvrstio ga je, svakako, njegov filmski i revolucionarni rad tokom Alžirske revolucije, jednog od najvećih događaja u istoriji XX veka. U Alžiru je boravio tri i po godine, gde je napravio mnoštvo filmskih reportaža i fotografija, koje su obišle celi svet, čime je doprineo da ostatak sveta sazna istinu o pravednoj borbi, oslobodilačkog, antikolonijalnog pokreta alžirskog naroda.

Za nemerljiv doprinos i dokazane zasluge za pobedu revolucije, dobitnik je najznačajnih vojnih i državnih odlikovanja NDR Alžira, i jedan od najcenjenijih prijatelja Alžira, o čemu svedoče i brojne počasti te zemlje, što je krunisano kumstvom sa Huari Bumedijenom, bivšim predsednikom Alžira, kao i dugogodišnjim prijateljstvom sa Abdelazizom Buteflikom, sadašnjim predsednikom Alžira. Labudovića, koji je postao i njegov nacionalni heroj, Alžir nije zaboravio, kao ni doprinos koji je Jugoslavija pružila sticanju nezavisnosti. Njegova kamera, originalni filmovi i fotografije izloženi su u ratnoj zbirci Istorijskog muzeja u Alžiru, u sali velikana, i u Vojnom muzeju.

Labudovićevom predanom radu u najvećoj arapskoj zemlji prvi put je posvećena izložba 2007, kada su njegove fotografije iz alžirskog rata izložene u Nacionalnom arhivu u Alžiru. Tada ih je i donirao alžirskoj državi, koja ih je smestila u posebnom fondu nazvan „Fond Labudović“. Tom prilikom mu je direktor arhiva uručio Plaketu zahvalnosti za rad, zbog toga što je doprineo nacionalnom kulturnom i istorijskom bogatstvu te zemlje. Nacionalni arhiv Alžira je utvrdio da je, tokom svog rada sa ALN-om, snimio 83 kilometara filmske trake, 27 filmova i 274 fotografije, iz perioda 1959–1962.

Povodom državnog Republike Srbije praznika Sretenja, 2017. godine, predsednik Republike Srbije Tomislav Nikolić, odlikovao ga je srebrnom medaljom za zasluge u kulturi i javnim delatnostima. Dobitnik je najvišeg opštinskog priznanja Nagrade „21. jul“, zavičajne Opštine Berane, kao i najvišeg opštinskog priznanja za 2016. godine Gradske opštine Rakovica u Beogradu, na kojoj živi više od 50 godina.

U maju 2012. godine, u okviru proslava pedesetogodišnjice nezavisnosti Alžira, njegovi filmski materijali izloženi su u Muzeju Savremene umetnosti u Alžiru, u okviru izložbe o ulozi filmske slike u ratu. Iste godine, predsednik Alžira, Abdelaziz Buteflika (Abdelaziz Bouteflika), odlikovao ga je ordenom za nacionalne zasluge (la médaille du Mérite national), čime se pokazalo da, ni posle pola veka, Alžir nije zaboravio herojski doprinos ovog snimatelja.

I kao penzioner, nastavio je svoja istraživanja, kao što je fotografisanje Srpskog vojnog groblja iz Prvog svetskog rata u Alžiru. Ovo groblje, sa 324 humke srpskih vojnika i jednog Rusa, predstavio je serijom izložbi fotografija „Srpsko vojno groblje Deli Ibrahim u Alžiru“, u organizaciji Društva prijatelja Alžira Republike Srbije. Jednu od izložbi, priredila je, u holu Narodne skupštine Republike Srbije, i predsednica Maja Gojković.

Jedan je od inicijatora i osnivača Društva prijatelja Alžira u Beogradu.

Preminuo je u Beogradu, 25. novembra 2017. godine.