Spremaju li studenti nešto osim ispita bio je naslov teksta objavljenog u listu Student mesec dana pred događanje velikih studentskih demonstracija 1968. godine. Autor tog teksta se pitao zašto su studenti pasivni i nezainteresovani za politička i društvena dešavanja u tadašnjem socijalističkom sistemu u kome su bile nezamislive političke akcije koje nisu bile pod kontrolom vladajuće komunističke partije. Demanti ovog teksta uskoro je stigao, jer je već krajem Juna 1968. godine došlo do najveće studentske pobune koja je imala dalekosežni istorijski značaj i uticaj na politički život i pravce razvoja našeg društva. Posle junskih studentskih protesta 1968. godine više ništa nije bilo isto, a njeni odjeci traju i u našem vremenu.
Angažovanje studentskog pokreta u političkom životu ima dugu tradiciju u našoj političkoj istoriji. Možemo ga pratiti od studentskih buna na Velikoj školi, preko delovanja Ujedinjene omladine srpske, izuzetno jakih i delatnih studentskih organizacija između dva svetska rata. I nakon Drugog svetskog rata i uspostavljanja jednopartijskog socijalističkog sistema postojao je snažan studentski pokret koji je delovao u oblasti politike , kulture, razvijanja humanističkih ideja slobode i pravde, omladinske štampe i periodike. Neprocenjiv je značaj delovanja Studentskog kulturnog centra osamdesetih godina dvadesetog veka u afirmisanju prometejske humanističke svesti i otvaranja prostora slobode u kulturnom i političkom delovanju. I nakon razbijanja socijalističke Jugoslavije kada je došlo deo uspostavljanja autoritarne i antidemokratske vladavine S. Miloševića studenti su imali izuzetno značajnu ulogu u svim protestima koji su se dešavali a posebno u četvoromesečnim protestima 1996 godine nakon brutalne izborne krađe na lokalnim izborima, ali i u demokratskoj revoluciji 5. oktobra 2000. godine .U tekstu Četvrt veka srpske Fronde – 25 godina od najvećih studentskih i građanskih protesta istoričar Čedomir Antić je zapisao. “Pre četvrt veka, započele su najveće i najdugotrajnije demonstracije u istoriji Srbije. Tokom četiri meseca protesta Beogradski univerzitet postao je mesto rekordnog bunta studenata u 20. veku. Nekoliko dana kasnije, 20. januara kordon u Kolarčevoj je bio miroljubiviji, ali je tu ostao sedam dana i osam noći, 176 sati na minusu. Veliki kordon postao je zavetno mesto srpske demokratije. Nema ko ga od važnijih ljudi nije posetio“. To su svakako bili zvezdani časovi studentskog pokreta koji je davao neophodnu snagu i polet tadašnjim dobro organizovanim opozicionim strankama u borbi protiv represivnog režima Slobodana Miloševića, što je kulminiralo 5. oktobra 2000. godine.
Nakon dolaska Srpske Napredne Stranke na vlast preduzet je ozbiljan i efikasan proces pacifikacije celokupnog političkog života i razbijanja opozicionih stranaka što je dovelo i do apsolutne marginalizacije studentskih organizacija i protesta koji su se sporadično pojavljivali ali su brzo utihnuli jer nisu imali ozbiljnu političku podršku i medijski odjek i uticaj. Danas nakon što je uspostavljen antidemokratski i otvoreno autoritarni naprednjački režim, razoren i obesmišljen politički pluralizam i politički život u Srbiji, stvorena posebna vrsta hibridnog režima u kome se odvija otvorena i bahata zloupotreba državnih resursa i razvijena klijentelistička mreža novih poslovnih imperija i vlasti , jedna od važnih posledica ovakvog načina vladavine je da nema više ni traga od jasno profilisanog društvenog i političkog angažmana studentskog pokreta. Ali postoje i primeri angažovanja studenata kolji ukazuju da su oni spremni da brane najvažnije demokratske i civilizacijske vrednosti. To se posebno videlo u političkom angažmanu studenata Pravnog fakulteta u Beogradu i studenata Istorije na Filozofskom fakultetu koji su poveli akciju za odbranu naučnog i ljudskog integriteta profesora Miloša Kovića. Ne treba zaboraviti i angažman studenata u mukotrpnoj borbi dokazivanja plagijata S. Malog što je bio najveći izazov za Beogradski Univerzitet. Ali pored ovih svetlih primera ostaje ocena o sveobuhvatnoj marginalizaciji studentskog pokreta. Ponekad se prigodno oglašavaju predstavnici studentskih Parlamenta i to jedino kada su u pitanju rešavanje zahteva za novim ispitnim rokovima i ostalim sindikalnim studentskim pitanjima . Mogu se ponekad čuti i funkcioneri Saveza studenata /to je sada fantomska organizacija/ ali i predstavnici studentskih para-organizacija koje su pod čvrstom kontrolom vladajuće stranke. Pri tome su na političku scenu nahrupili mladi kadrovi SNS-a izašli iz njihove tzv. Akademije za mlade lidere a koji su pokazali da su samo groteskne i farsične kopije svojih partijskih uzora a posebno se ističu u veličanju naprednjačkog vođe i njegovog kulta ličnosti.
Nedavno su objavljeni rezultati velikog istraživanja o stavovima mladih ljudi u Srbiji koje je sprovela Krovna organizacija mladih Srbije među 1400 ispitanika od 15 do 30 godina. Navodimo samo nekoliko najvažniji rezultata i ocena iz ovog istraživanja. “Kao i ostali deo našeg društva, polarizovani su, zbunjeni i nesigurni, politika ih zanima ali kažu da nemaju za koga da glasaju.Za razliku od jasnog antivakserskog stava , na polju politike mladi su podeljeni. Njih 49 odsto misli da zemlji treba jak lider što je pad u odnosu na prethodne godine. Sa druge strane, 44 posto smatra da da je najbolji oblik vladavine demokratija. Zainteresovani su za određene političke teme, ali većina misli da ne može da utiče na političke procese i 47 posto kaže da nemaju za koga da glasaju . Četrdeset posto ispitanika se izjasnilo da je glasalo na izborima 2020. godine, a 2,3 odsto na lokalu, njih 18,6 posto je reklo da nisu izašli na izbore zbog bojkota, a čak 39 posto da nisu glasali jer jednostavno to nisu želeli“. I ovo istraživanje je pokazalo da mladi ljudi imaju potpuni otklon i odbojnost prema etabliranim političkim strankama i sadašnjem preovlađujućem anahronom i prevaziđenom načinu vođenja politike. To ne znači da su mladi ljudi u Srbiji u celini nezainteresovani za politička dešavanja i aktivno učešće u političkom životu. Naprotiv, očigledno je da oni traže drugačiji pristup politici, stvaranje političke i društvene alternative koja će otvoriti prostor za reafirmaciju neposredne demokratije u kojoj će se poštovati inicijative i glas građana i to ne samo u oblasti ekologije. O tome jasno svedoče i aktuelni protesti protiv donošenja Zakona o referendumu i eksproprijaciji u kojima učestvuje veliki broj mladih ljudi ali očigledno je da izostaje organizovano učešće i oglašavanje studentskih organizacija i Univerziteta što je samo dokaz više da je proces marginalizacije studentskog angažovanja samo deo političke i marketinške strategije naprednjačkog režima da obesmisli sam pojam i suštinu politike. Donošenje Zakona o referendumu i eksproprijaciji samo je vrhunac bahatosti i očigledan primer ličnog oblika vladavine u kome su dezintegrisane i razorene sve institucije i demokratski principi podele vlasti i vladavine prava.
Zato je neprihvatljivo da Univerzitet u Beogradu ne reaguje na očito kršenje osnovnih demokratskih i civilizacijskih vrednosti imajući posebno u vidu da ova vlast bezočno nipodaštava i bagateliše mišljenje kompetentnih stručnjaka i mnogobrojnih naučnih poslenika što se posebno moglo videti nakon oglašavanja Građevinskog fakulteta o neadekvatnoj trasi Metroa u Beogradu . Može se navesti i način na koji se gradi megalomanski Beograd na vodi, dominaciji investicionog tzv. urbanizma koji nemilosrdno razara gradsko jezgro Beograda, načinu donošenja prostornih planova i urbanističkih odluka, privatizaciji Instituta Jaroslav Černi koji treba da posluži kao ekspertsko pokriće već donete odluke o otvaranju rudnika litijuma. Ista je sudbina i sa ocenama koje su iznosili najeminentniji stručnjaci o katastrofalnim posledicama koje može doneti eksploatacija litijuma u Jadru.
Ako Univerzitet ne brani dignitet i integritet nauke ali i temeljne demokratske i civilizacijske vrednosti, čemu on onda služi. Može li on ponovo postati zavetno mesto srpske demokratije. Zato sa puno prava možemo i danas postaviti pitanje? Spremaju li studenti nešto osim ispita. Ne treba sumnjati da će biti novih policijskih kordona, jer ova vlast neće prezati od upotrebe svih sredstava u očuvanju svoje kleptokratske vladavine što se moglo videti i tokom protesta u Julu mesecu ove godine kada je primenjena brutalna policijska i para-policijska sila u razbijanju mirnih demonstracija.
autor:Marinko M. Vučinić
Autot teksta navodi kao nešto pozitivno ,učešće studenata u petooktobarskom prevratu. Sada sa 100% sigurnošću znamo detalje prevrata. Organizirali su ih AMERIKANCI . Glavna poluga dejstva bila je financiske prirode, dakle korumpiranje, podmićivanje i plaćanje učesnika. Tadašnja udruzena opozicija DOS, bili su puki izvršioci radova, za velikog gazdu Amerikance ! Poslije “ uspješne “ akcije
počeo je sunovrat Drzave u svakom smislu. a najvidljiviji segmenti su odnos prema KiM, monetarni sistem, ekonomija, da bi dogurali do današnjeg stanja potpunog nestanka drzavnih institucija i dovodjenje stranih konpanija, čiji bi rezultat rada bio ekološki katastrofalne posljedice.
Od studenata se najmanje očekuje , zbog njihove intelektualne budućnosti, da budu nečiji “ korisni idioti“. Još više boli činjenica biti „koristan idiot “ u korist stranaca, a protiv vlastite Drzave i Naroda,
što se moze reći da su bili DOS ovci petog oktobra ! Ukoliko su studenti u znatnom broju tada učestvovali i pridonjeli prevratu, šta tu ima dobroga i pozitivnoga ?? Da li to, što kao posljedicu imamo činjenicu da danas na buduće izbore neće izaći jer “ NE VIDE NIKOGA ZA KOGA BI BILO VRIJEDNO GLASATI “ ??? Takvo mišljenje osim studenata djeli i veliki dio gradjana. Da li su se za to borili petog oktobra??