Sokoli muslimani u Bosni i Hercegovini

Od stvaranja “Gajreta” njegovi članovi su bili nosioci sokolstva, jer su oni bili starešine muslimanskih sokolskih društava. Hamdija Milić je u listu “Gajret” pisao o sokolstvu. List “Gajret” je pozivao na osnivanje sokolskih društava. (1) Sa stvaranjem revolucionarno-nacionalnog omladinskog pokreta U Bosni i Hercegovini došlo je do širenja sokolstva među muslimanima. Osman Đikić osnovao je u Mostaru 1909. „Muslimanski soko”. U Sarajevu „Muslimanski soko” osnovan je 1911. Došlo je do odvajanja članova i stvoreno je novo društvo „Muslimansko sokolsko društvo Đerđelez”.Na čelu novog društva bio je Avdo Sumbol, urednik i sekretar lista “Gajret”.(2) Sokolsko društvo u Tuzli zvalo se “Islamski soko”.

Najaktivnija muslimanska sokolska društva bila su u Bijelјini i Trebinju. „Muslimanski soko” u Bijelјini osnovan je 1908. Muslimanska sokolska društva osnovana su u Čaplјini, Stocu, Maglaju, Banja Luci, Brčkom i Visokom. Pod vođstvom potpukovnika srpske vojske Voje Živanovića muslimanski sokoli 1912. posetili su Prag. Na sveslavenskom sokolskom sletu u Pragu 1912. muslimanski sokoli stupali su pod zastavom sokola kralјevine Srbije. „Muslimanski soko” u Čaplјini imao je oko 30 članova vežbača a isti broj uniformisanih članova. Priredilo je javne vežbe u Čaplјini, Počitelјu i Mogorjelu kod Čaplјine, Trebinju i Ljubuškom. U Sarajevu 1913. na konferenciji rešeno je da se osnuje Savez muslimanskih sokola (3). Sokoli, dušanovci (članovi, muški i ženski podmladak) i srpska muzika iz Dubrovnika krenuli su zajedno vozom 19 avgusta 1911. u Trebinje na II Hercegovački Srpski Sokolski Slet. Slet je trajao dva dana. Priređene su junačke narodne igre i utakmice. Sletu su prisustvovali kao gosti Hrvatski soko iz Trebinja, muslimanski soko iz Trebinja i Hrvatski soko iz Dubrovnika. Srpska Dubrovačka Muzika je učestvovala u svim tačkama programa sleta. (4)

Prvi svetski rat je prekinuo sav rad, društva su bila raspuštena, a inventar sarajevskog sokola bio je sačuvan. Posle rata inventar su bivši članovi uzeli za osnivanje Jugoslovenskog muslimanskog sportskog kluba. (5) Posle oslobođenja i ujedinjenja 1918. muslimanska društva nisu obnavlјana, muslimanski sokoli ušli su u sastav Jugoslovenskog sokolstva. (6) U Rogatici potporno društvo “Đerđelez” je 1919. pretvoreno u Jugoslovenski muslimanski Soko. (7)

Od stvaranja “Gajreta” njegovi članovi su bili nosioci sokolstva, jer su oni bili starešine muslimanskih sokolskih društava. „Muslimanski soko” u Bijelјini osnovan je 1908. Osman Đikić osnovao je u Mostaru 1909. „Muslimanski soko”. U Sarajevu „Muslimanski soko” osnovan je 1911. Na sveslavenskom sokolskom sletu u Pragu 1912. muslimanski sokoli stupali su pod zastavom sokola kralјevine Srbije. Prvi svetski rat je prekinuo sav rad, muslimanska sokolska društva bila su raspuštena od strane austrougarskih vlasti. Posle oslobođenja i ujedinjenja 1918. muslimanski sokoli ušli su u sastav Jugoslovenskog sokolstva.

Saša Nedelјković, član Naučnog društva za istoriju zdravstvene kulture Srbije

__________________

Napomene:

1. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 127;
2. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 120;
3. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 124, 127;
4. „Spomenica 25. godina sokolskog rada u Dubrovniku”, Sokolsko društvo Dubrovnik, Dubrovnik, 1929, str. 34; „Srpski sokolovi u Cavtatu”, „Dubrovnik”, Dubrovnik, 24. avgusta 1911, br. 34, str. 3;
5. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 120;
6. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 128;
7. „Sokolstvo i Muslimani”, Uredio Ante Brozović, „Sokolski Zbornik” Godina I, Beograd 1934, str. 121;