Srbija- rastrzana zemlja

JUGOSLOVENSKI RECIDIV: SRBIJA JE RASTRZANA ZEMLjA NA BRISANOM PROSTORU

* Srbija, srpski narod i srpske zemalje u celini našli su se „na brisanom prostoru“ postporetka i postdržavnosti, na milosti i nemilosti svetskih i balkanskih suparnika. Kao pripadnici ne-zapadnog sveta, Srbi su jedini izlaz potražili u korenima – vraćanju pravoslavnoj veri i tradiciji, nacionalnoj samospoznaji i interesu, balkanskom duhu i „mesto-razvoju“, autentičnom državotvornom nasleđu srednjovekovne i obnovljene Srbije, te kontinentalističkom geopolitičkom identitetu

*Ruski evroazijski integrativni pristup odgovara Srbiji sa civilizacijskog, geopolitičkog i ekonomskog stanovišta više nego atlantistički, mada bi i u njemu, kao i u svakom imperijalnom projektu, njen suverenitet bio u velikoj meri relativizovan. Kao kompenzacija, možda bi mogla bi da bude prihvatljiva konkretna podrška stvaranju integralnog srpskog političko-teritorijalnog entiteta u granicama srpskih zemalja, a koji bi kao celina postao konstitutivni činilac evroazijskog federalizma

*Moguće je da se Kina, kroz svoj „svileni projekat“ preuređenja sveta, založi za visok stepen samostalnosti i ultrapostmoderno shvaćeni suverenitet Srbije. Nije isključeno da podrži i formiranje celovite srpske nacionalne države kao stabilnog garanta svojih sve očiglednijih ambicija na geopolitički krucijalnom Balkanu

* Na jugu, u raškom i kosovsko-metohijskom delu Srbije, zastupljeno je arbanaško i muslimansko/bošnjačko stanovništvo kao prostrana eksklava ekspanzionističke Islamske civilizacije. Stoga je Srbija, kao pripadnica demografski regresivne Pravoslavne civilizacije, u opasnosti da postane pocepana zemlja, delikatnog položaja „u presi“ između Zapadnog i Islamskog sveta ne samo u civilizacijskom, već i u geopolitičkom smislu

---

1. TRAGANjE ZA CIVILIZACIJSKIM I GEOPOLITIČKIM IDENTITETOM U USLOVIMA POSTPORETKA I POSTDRŽAVNOSTI

Kraj prethodnog i nastanak novog svetskog poretka uvek izaziva „geopolitičku kataklizmu“ velikih razmera, čija snaga i posledice su dodatno pojačani ako se uporedo događaju još i smena ideoloških sistema i promene u civilizacijskim odnosima. Upravo to „slaganje geopolitičkih sila“ dogodilo okončanjem Hladnog rata.

Usledila je sveobuhvatna dekonstrukcija „starog“ – nečega trenutno, na brz način, a nečega postupno i tranziciono – dok je „novo“ bilo još maglovito i nedokučivo. I ovoga puta ponovilo se ono što se kod tako snažnih „tektonskih geopolitičkih pokreta“ redovno događa: „cunami“ je sa lica Zemlje „zbrisao“ neke heterogene, složene i neodržive državne tvorevine, a posle povlačenja „talasa“ ukazale su se nove države, promenjene granice i redefinisani odnosi moći regionalnih i kontinentalnih razmera.

Uporedo, budio se, a ubrzo i eksplodirao, nacionalni, verski i civilizacijski ekstremizam i militantni radikalizam – naročito na periferijama i u kontaktnim zonama – koji je u prethodnom periodu bio selektivno potisnut anacionalnim i antinacionalnim ideologijama.

U promenjenoj stvarnosti nastupilo je logično napuštanje starih i potraga za novim paradigmama.

Iako su afirmisani (neo)klasični i postmoderni geopolitički postulati, nisu potpuno odbačeni raniji principi saradnje i tradicionalni integrativni činioci. Kritičko preispitivanje, odricanje i anatemisanje prethodnih geopolitičkih postulata, posebno ako su oni bili protkani ideološkim dogmama, iz nužnosti preraslo je u konjunkturu. Međutim, „preživeli ostaci“ starog, kako pobedničkog, tako i poraženog sistema (naročito njihove države-predvodnici), panično su tražili sopstveni raison d’être.

Štaviše, iako u trijumfalističkom zanosu, Amerikanci su bili svesni dolaska novog doba, u kome će teško zadržati ne globalno dominantnu, već i vodeću ulogu. U okolnostima sloma bipolarizma i relativno kratkotrajnog, ali tragičnog „unipolarnog trenutka“, fukujamističkog „kraja istorije“ i višedimenzionalnog, a prividnog „end-izma“, pozicija teritorijalno-demografski malih država i naroda postala je nezavidna.

Shodno tome, Srbija, srpski narod i srpske zemalje u celini našli su se „na brisanom prostoru“ postporetka i postdržavnosti, na milost i nemilost svetskih i balkanskih suparnika. Kao pripadnici ne-zapadnog sveta, Srbi su jedini izlaz potražili u korenima – vraćanju pravoslavnoj veri i tradiciji, nacionalnoj samospoznaji i interesu, balkanskom duhu i „mesto-razvoju“, autentičnom državotvornom nasleđu srednjovekovne i obnovljene Srbije, te kontinentalističkom geopolitičkom identitetu.

2.POZICIJA SRPSKE DRŽAVE U KONTEKSTU NOVIH FAKTORA, JEZGARA I FORMI (DEZ)INTEGRISANjA

Unipolarizam je označio tradicionalnu državu za remetilački faktor funkcionisanja „globalnog sela“ i relativizovao njenu ulogu kao ključnog subjekta međunarodnih odnosa. Ona je proglašena smetnjom globalizaciji kao sveobuhvatnom procesu i globalizmu kao novoj ideologiji.

Budući da „postmoderni sistem (…) ne uvažava primat suvereniteta“, državi je bila namenjena sudbina istorijskog balasta, odumiranja i rudimenta u novom svetskom poretku. To su prvo osetile komunističke federacije. Čehoslovačka se nekako „provukla“ sa mirnim raspadom jer je bila centralnoevropska, u nemačkoj interesnoj sferi, u okviru Zapadne civilizacije i imala manje-više etničku granicu između Čeha i Slovaka. S druge strane, SSSR i Jugoslavija su počivali na analognom federalističkom konceptu i koji je podrazumevao princip suzbijanja Rusa i Srba kao „hegemona“, „sklonih monarhizmu“, „najvećih, pa time i najodgovornijih“…

Od Rusa i Srba na sličan način amputirane su tzv. oktroisane nacije, a formirane su i veštačke, neetničke granice federalnih jedinica unutar obe države. Stoga su i SSSR i SFRJ doživele dezintegraciju, koja je u jugoslovenskom slučaju bila u vidu tragičnog, krvavog, spolja indukovanog i podržavanog „razbi-raspada“. Destruktivna inercija se nastavila i na rezidualne države – postsovjetsku Rusiju (Čečenija, Dagestan) i postjugoslovensku Srbiju (Kosovo i Metohija).

Država se dovodila u pitanje nizom sistematskih poteza: omekšavanjem i obesmišljavanjem granica, izuzimanjem (prenošenjem) prerogativa samostalnosti, narušavanjem teritorijalnog integriteta, favorizovanjem prekograničnog povezivanja i stvaranja veštačkih, transgraničnih regiona, osnaživanjem oblasnih identiteta i destruktivnog regionalizma, podsticanjem federalizma, separatizama i secesionizma.

Uporedo sa dekonstrukcijom država odvijala se „demontaža naroda“ i „proliferacija sintetičkih, tj. instant-nacija“. S druge strane, forsiralo se naddržavno mezo- i makroregionalno integrisanje, koje je pratio pokušaj stvaranja veštačkih super-nacija. Ishod je bio snaženje nekoliko velikih sila, koje jačaju svoju državnost i pospoljašnjuju svoja unutrašnja politička pitanja, te umnožavanje raslabljenih srednjih i malih država (kakva je Srbija), koje sve teže odlučuju i o najelementarnijim nacionalnim interesima. One postaju lak plen postmodernog kolonijalizma.

U njima su vlasti slabe, ucenjene i korumpirane, osetljive na inostrani pritisak. Pod plaštom demokratizacije, veliki neformalni uticaj često imaju spolja instalirani pojedinci i grupe, NVO, kriminogene strukture i nova ekonomska elita koja je stekla bogatstvo na sumnjiv način (privatizacije, namešteni poslovi, šverc…).

Takve države su pod stalnom pretnjom izazivanja socijalnog bunta, studentskih nemira, „obojenih revolucija“, etničkih separatizama…

U različitim viđenjima budućnosti i geopolitičkim koncepcijama ustrojstva sveta državama je namenjena specifična pozicija:

* Evroatlantistički deo sveta ima odbojan stav prema državi. Ostvarujući unipolarni „talasokratski potop“, tj. geopolitički zaposedajući teritorije poraženog, on „usisava“ zemlje centralne, istočne i jugoistočne Evrope, koje su tokom bipolarizma bile u sastavu konkurentskog istočnog bloka (VU i SEV).

One naizgled dobrovoljno ulaze u ključne organizacije Zapada – EU i NATO – a u stvari su na to primorane snažnim političkim pritiskom, ucenjene ekonomskim, socijalnim, etničkim i teritorijalnim problemima, lišene referendumske odluke ili je ona nameštena/ignorisana…

Priključivanje se sprovodi na pet načina – 1) zahvaljujući snažnoj sopstvenoj težnji da se udalje od Rusije i da kao rimokatoličke/protestantske uđu u sastav Zapada (Poljska, Mađarska, Češka, Slovačka, Slovenija, pribaltičke republike); 2) na osnovu duga i revanša za otvorenu (i vojnu) savezničku pomoć radi ostvarenja ekspanzionističkih nacionalnih ciljeva (Hrvatska, Albanija); 3) na tragikomičan način, ispunjavajući sve zahteve Zapada po cenu samouništavajućeg identitetskog transformisanja i teritorijalnog cepanja (BJR Makedonija, Crna Gora, Ukrajina); 4) pragmatično, ispunjavajući geopolitičke interese Zapada da se približi ruskim granicama iz zapadnog i jugozapadnog smera, i tako kontroliše balkanske obale Crnog mora (Rumunija i Bugarska) i 5) eventualnim popuštanjem „neposlušnih zemalja“ (Srbija i Bosna i Hercegovina zbog Republike Srpske).

* Ruski (neo)evroazijski projekat je izgledna alternativa posustalom, deklinističkom američko-evropskom transatlantizmu i takođe je imperijalnog karaktera, iako to za sada ne manifestuje otvoreno. On promoviše dobrovoljno, interesno povezivanje na kontinentalističkoj osnovi kako bi se u početnoj fazi malim i srednjim državama Evroazije predstavio kao atraktivniji od evroatlantizma.

Konceptualno ne dovodi u pitanje teritorijalnu celovitost i granice postojećih država, ali na višim integrativnim nivoima podrazumeva relativizovanje njihovih suvereniteta. S jedne strane, (neo)evroazijstvo nije za obesmišljavanje samostalnih država, čemu teži atlantističko-unipolaristički globalizam, a s druge strane, nije ni za reafirmaciju evropolikih država-nacija.

Takođe, ne zahteva unifikaciju nacionalnih identiteta „u ‚opštem loncu za pretapanje‘ za šta se zalažu atlantisti“, mada se protivi iracionalnom isticanju i jačanju etničkih kolektiviteta koji bi tako postali smetnja evroazijskoj ruskoj Imperiji, tj. prerasli bi u „anti-Imperiju“. (Neo)evroazijci se zalažu za „treći put“ – uspostavljanje evroazijskog federalizma kao hijerarhizovanog i heterogenog sistema autonomija. One bi imale različit stepen i tip samouprave, ali ne i suverenost, dok bi se ključne odluke donosile u jednom strategijskom centru.

Ovaj integrativni pristup sa civilizacijskog, geopolitičkog i ekonomskog stanovišta više odgovara Srbiji nego atlantistički, mada bi i u njemu, kao i u svakom imperijalnom projektu, njen tradicionalno shvaćen suverenitet bio u velikoj meri relativizovan. Kao kompenzacija, možda bi mogla bi da bude prihvatljiva konkretna podrška stvaranju integralnog srpskog političko-teritorijalnog entiteta u granicama srpskih zemalja, a koji bi kao celina postao deo pomenutog sistema autonomija, tj. konstitutivni činilac evroazijskog federalizma.

* Budući da savremeno evroazijstvo „više neće biti eksluzivno ruska, već i kineska varijanta“, ono će svoju ekspanzionističku prirodu manifestovati kroz „Svilenu (geopolitičku) koncepciju“, koja je samo trenutno prikrivena „ekonomskom benignošću“.

U skladu sa starom kineskom poslovicom – „Kao što ne može biti dva Sunca na nebu, tako ne mogu biti ni dva cara na Zemlji“ – njen cilj je ostvarenje Središnjeg carstva kao tradicionalne kineske istorijske, geografske, civilizacijske i geopolitičke samoidentifikacije. Stoga ona, kao i svaki imperijalni projekat, takođe nerado gleda na samostalnost i suverenitet ostalih država.

S obzirom na suštinsko nesaglasje i sve oštrije sučeljavanje kineskih i američkih interesa, uključujući i komplementaran kinesko-ruski nastup na antiatlantističkoj osnovi, moguće je da se Kina, kroz svoj „svileni projekat“ preuređenja sveta, založi za visok stepen samostalnosti i ultrapostmoderno shvaćen suverenitet Srbije. Nije isključeno da podrži i formiranje celovite srpske nacionalne države kao stabilnog garanta svojih sve očiglednijih ambicija na geopolitički krucijalnom Balkanu.

* Islamski činilac ubrzano prerasta iz objekta u važan subjekt civilizacijskog i geopolitičkog preoblikovanja sveta. U toku je formiranje „Islamskog Heartland-a“ na kontinentalističkom principu, koji se temelji na centralnom globalnom položaju, kontroli ključnih zona i tačaka unutar afro-evroazijskog mega-kopna (Mekinderovo „Svetsko ostrvo“), demografskim i energetskim potencijalima, te islamskoj versko-civilizacijskoj „pasioniranosti“ i porivu za prostornim širenjem.

Upravo jedna od ključnih osobina Islamske civilizacije jeste da „autoritet suverene države ne može po stepenu poštovanja da se meri sa neprikosnovenošću Alaha i sa tradicionalnom identifikacijom pojedinca sa plemenom i verskom zajednicom (uma)“. Iz tih razloga, ali i usled jasno ispoljenih svemuslimanskih, neoosmanističkih, velikoalbanskih, bošnjačko-unitarističkih i drugih ekspanzionističkih ambicija prema Balkanu, islamsko (i islamističko) versko i geopolitičko shvatanje suprotstavljeno je bilo kakvom postojanju suverene Srbije ili celovite srpske države.

3. INDUKOVANA CIVILIZACIJSKO-GEOPOLITIČKA „RASTRZANOST“ SRBIJE

Unutar svetskih civilizacija, koje sve više učestvuju u globalnoj geopolitici i kreiranju svetskog poretka, države će imati drugačiji smisao i poziciju u odnosu na uobičajenu ulogu u dosadašnjim savezima ili strategijskim blokovima.

Prema S. Hantingtonu, na čelu velikih civilizacija nalaze se države-jezgra (core state), dok ostale države imaju različit status i uticaj: a) države-članice (member state) potpuno pripadaju jednoj civilizaciji i nedvosmisleno se nalaze unutar njenog areala; b) usamljene zemlje (lone country) imaju sopstvena kulturna svojstva koja se potpuno, naročito religijski, razlikuju od civilizacije koja je okružuje; v) pocepane zemlje (cleft country) su višedimenzionalno, prvenstveno etnički, heterogene, podeljene i latentno nestabilne, sa izraženom mogućnošću konflikta, separatizma i raspada; g) rastrzane zemlje (torn country) su u etničkom i civilizacijskom pogledu manje-više homogene, ali se njihove elite trude da ih izdvoje iz domicilne civilizacije i prebace je u drugu, susednu.

. Prema ovoj klasifikaciji, Srbija bi uslovno mogla da se svrsta u države-članice jer baštini istočno-hrišćansku (srpsko-vizantijsku) tradiciju i izrazita većina njenog stanovništva je pravoslavne veroispovesti. Stoga ona nesumnjivo pripada Pravoslavnoj civilizaciji, kako je pozicionira i kartografski prikazuje i Hantington. Međutim, Srbija je na njenoj zapadnoj periferiji, na dodiru sa moćnom, bogatom i agresivnom rimokatoličko-protestantskom Zapadnom civilizacijom, koja ima atlantistički, talasokratski geopolitički karakter. Štaviše, u granicama Srbije, u severnom delu zemlje, ima stanovništva koje pripada Zapadnoj civilizaciji (mađarska, hrvatska i slovačka nacionalna manjina, te bunjevačka i šokačka etnička grupa).

Takođe, na jugu, u raškom i kosovsko-metohijskom delu Srbije, zastupljeno je arbanaško i muslimansko/bošnjačko stanovništvo kao prostrana eksklava ekspanzionističke Islamske civilizacije. Stoga je Srbija, kao pripadnica demografski regresivne Pravoslavne civilizacije, u opasnosti da postane pocepana zemlja, delikatnog položaja „u presi“ između Zapadnog i Islamskog sveta ne samo u civilizacijskom, već i u geopolitičkom smislu.

Za opstanak Srbije, njeno funkcionisanje i očuvanje postojećeg identiteta mnogo je opasnije što je ona na putu da postane šizofrena tj. rastrzana zemlja.

Zemlja postaje „rastrzana“ kada se njeno društvo suoči sa krizom identiteta proisteklom iz uglavnom spolja generisane kolizije – na jednoj strani, naroda i njegove viševekovne nacionalne, verske, kulturne i geopolitičke tradicije, i na drugoj strani, povodljive, pokondirene, iskompleksirane i otuđene političke nomenklature, koja sebe smatra vrednijom, savremenijom i avangardnijom od naroda kome formalno pripada.

Ta elita, upitne stvarne vrednosti, ali u posedu poluga moći, nastoji da izvrši konverziju „demografske mase“ kojoj je načelu, prevodeći je u drugu, obližnju i navodno napredniju, podrazumeva se Zapadnu civilizaciju.

Iz takvog stanja kolektivne „razrokosti“, po pravilu, proističe sve dublja podeljenost i latentna nestabilnost društva, koja u ekstremno nepovoljnim uslovima može da preraste u nasilje, represiju i građanski rat.

„Rastrzana zemlja figurativno se prikazuje na dva načina – domaća elita predstavlja je kao zemlju-most između susednih civilizacija, čime želi da opravda svoje konvertitske težnje, dok se u inostranstvu doživljava kao sumnjiva, nepouzdana, prevrtljiva zemlja sa Janusovim licem.“

„Rastrzavanje“, kako konstatuje Hantington, nigde „do sada nije uspelo“, ali se koristi kao moćan geopolitički instrument, te izloženoj zemlji i narodu donosi ogromnu štetu – od narušavanja kulturne samobitnosti, do spoljnopolitičke dezorijentisanosti.

U obnovljenoj Srbiji taj proces traje od početka njenog oslobađanja od osmanske vlasti i sticanja autonomije, nastavlja se manje ili više izraženo od dobijanja nezavisnosti 1878. godine do Prvog svetskog rata, intenzivira se u vreme postojanja jugoslovenske države, slabi, ali se ne prekida u poslednjoj deceniji 20. veka, te se naglo pojačava od petooktobarske „obojene revolucije“ 2000. godine.

Da bi civilizacijska konverzija Srba i Srbije postigla uspeh, potrebno je da budu uspunjena tri osnovna preduslova:

1) Veći deo političke, ekonomske i intelektualne elite, naročito donosioci odluka, trebalo bi da je posvećen sprovođenju civilizacijskog preobraćanja, što u Srbiji jeste slučaj. Srpski državni čelnici dovode u pitanje vrednosti Pravoslavne civilizacije, naglašavaju prednosti pripadanja Zapadu, posvećeni su protestantskom pogledu na svet i radnoj etici, zalažu se za „promenu svesti“, zanemaruju sopstvene, a glorifikuju ideologe i teoretičare iz Zapadne civilizacije kojoj teže.

Takođe, ključni deo ekonomsko-finansijske i naučno-prosvetne nomenklature zalaže se za članstvo u evro-atlatlantističkim organizacijama (EU i NATO), nekritičko i bezuslovno prihvatanje postulata i zahteva koji dolaze iz Vašingtona, Brisela, Londona, Pariza i Berlina, poslovno i institucionalno povezivanje uglavnom sa centrima moći, firmama, ustanovama kulture, univerzitetima i naučnim institutima Zapada.

2) Srpski narod trebalo bi da je nedvosmisleno obavešten da se civilizacijsko preobraćanje sprovodi, da je saglasan s tim i da je posredstvom obrazovnih, kulturnih, medijskih i ideološko-političkih instrumenata „prepariran“ za taj poduhvat, što u Srbiji nije postignuto. Srbi, koji u Srbiji prema popisima stanovništva predstavljaju izrazitu demografsku većinu i izjašnjavaju se kao pripadnici Srpske pravoslavne crkve (što znači da pripadaju Pravoslavnoj civilizaciji), apsolutno odbijaju konverziju iz Pravoslavne u Zapadnu civilizaciju. Štaviše, prema relevantnim istraživanjima neskloni su uključivanju u EU, a još manje u NATO. Uprkos prozapadne orijentacije srpske elite i njihovog nastojanja da isto sugerišu kao utilitarno odbacivanje mitomanije o „nebeskoj Srbiji“, a zalaganje za „zemaljsku Srbiju“, narod pruža žilav otpor „preumljenju“.

3) Neophodno je da civilizacija-primalac želi u svoje okrilje da prihvati zemlju-konvertita, što, sa stanovišta volje Zapada da inkorporira Srbiju, jeste samo prividno. Antisrpska politika Zapada je neupitna i kontinuirana, bilo da je prikrivena i manipulativna, bilo da je potpuno otvorena i nasilna. Od sloma SFRJ, Srbi, Srbija i srpske zemlje u celini izloženi su višedimenzionalnoj destrukciji koju Zapad sprovodi direktno, sopstvenim angažmanom, ili dopuštajući i podstičući srpske susede kao „podizvođače“. Zapadna civilizacija, otelotvorena u EU i NATO, eksplicitno je pokazala da Srbiju u svom sastavu vidi samo uslovno, tj. kao apsolutno pokor(e)nu, samooptuženu i samoprezrenu, izloženu populacionoj i resursno-ekonomskoj eksploataciji, teritorijalno smanjenu na bezopasnu, „pravu meru“ („fenomen 50.000 km2“), neokenanistički „obuzdanu“ i veštački uravnoteženu sa Hrvatskom i Bosnom i Hercegovinom, te suprotstavljenu Rusiji. Tek takva, „Srbija na kolenima“, bila bi lak plen civilizacijskog preobraćanja.

Hantington je naveo nekoliko primera rastrzanih zemalja, čiji su se pokušaji konverzije, po pravilu, odvijali u pravcu pozapadnjačenja (Rusija, Turska, Meksiko…). Naveo je i načine njihovog otpora toku tog procesa, kao i razloge bezuspešnosti njegovog okončanja. Međutim, izostavio je tipičan hladnoratovski slučaj Grčke, gde su njen talasokratski geopolitički identitet i interes Zapada da ona bude deo Rimland-a, te potreba da se pacifikuje potencijalno poguban grčko-turski sukob, potisnuli vizantijsku baštinu i pravoslavnu pripadnost zemlje i naroda.

Takođe, Hantington nije bio u prilici da pomene posthladnoratovski konvertitski sindrom Bugarske, Rumunije, Gruzije i naročito Ukrajine. Izostavio je i Srbiju, što se može opravdati činjenicom da je u vreme nastanka njegove knjige (1996.) taj proces bio u zastoju.

Zvanični Beograd, od početka razbi-raspada SFRJ do kosovsko-metohijskog problema, samoponižavajuće ne samo proklamuje, već i radi na „uravnoteženim rešenjima“, „postizanju kompromisa“ i „formuli da svi budu jednako (ne)zadovoljni“, dok se srpski postjugoslovenski suparnici drže samo sopstvenog interesnog maksimalizma. U unutrašnjem i spoljnopolitičkom delovanju Srbije i dalje, u „duhu samoporicanja“ i autošovinizma, još dominira jugoslovensko, umesto hitnog „povratka srpskom stanovištu“.

O recidivima jugoslovenstva i njihovim razornim uticajima na srpski narod i državu svedoči (pre)dugo opstajanje prefiksa ju, jugo, jugoslovenski u nazivima brojnih državnih i drugih značajnih institucija koji predstavljaju repere prepoznavanja i identiteta države. Tako se državna avio-kompanija zvala JAT (JAT-ervejz) sve do 2013. godine i tek tada je promenila ime u Er Srbija. Državna novinska agencija i dalje nosi indikativan naziv TANJUG (Telegrafska agencija nove Jugoslavije) još iz Jajca 1943. godine. I danas u centru Beograda postoje Jugoslovensko dramsko pozorište, Jugoslovenska kinoteka, Jugoslovensko rečno brodarstvo…

Diplomatska akademija Ministarstva spoljnih poslova Srbije, koja generacijama obrazuje i priprema zastupnike srpskih interesa u inostranstvu, nije nazvana po Jovanu Ristiću, Milovanu Milovanoviću ili, pak, grofu Savi Vladislaviću, nego po kontraverznoj partizansko-jugoslovenskoj ličnosti Koči Popoviću.

Ideologija nadnacionalnog jugoslovenstva se u kripto-obliku istrajno neguje u uređivačkoj politici propagandno veoma uticajne državne televizije, tj. medijskog javnog servisa RTS, u znatnom delu srpske kulturno-umetničke scene (uglavnom beogradske i vojvođanske), u obrazovno-naučnom sistemu – od školskih udžbenika, do fakultetskih nastavnih planova i programa.

U javnoj upotrebi primat se otvoreno daje latinici, koja je u Srbiji nametana samo u okupacionim i jugoslovenskim vremenima. Ima je mnogo čak i u službenoj upotrebi, iako je to suprotno ustavnim i zakonskim odredbama.

Savremeno institucionalizovano jugoslovenstvo ne bi bilo moguće da ga ne zagovara i sprovodi nominalno srpska, a faktički nacionalno otuđena „kompradorska elita“. Jedan njen deo jeste snobovska „klasa“, nastala naglim bogaćenjem u uslovima tranzicije u kombinaciji sa (in)direktnim stranačkim pozicijama, koja „prilagođavanjem realnosti“ želi po svaku cenu da zadrži stečene privilegije.

Drugi deo je iskreno „fasciniran Imperijom“ koju smatra nepobedivom, rezonujući da joj se, stoga, treba bez pogovora priključiti i podrediti njenim interesima, bez obzira što se oni kose sa srpskim.

Treću grupaciju čini „dubinska (duboka) država“ Srbije, tj. neojugoslovenska „šesta kolona“ – kohorte niže i više rangiranih državnih zvaničnika i službenika koji su na uticajna mesta „udomljeni“ zahvaljujući različitim vezama sa nekadašnjim „jugoslovenskim kadrovima“, a kojima je u nasleđe ostavljena „misija“ borbe protiv navodnog srpskog nacionalizma.

Ta raznorodna „nomenclatura serbica“ obuhvata i namnožene NVO i inostrane „agente uticaja“, karakteristične po otvorenom ili prikrivenom „rodomrzačkom“ delovanju. U njenom sastavu su još uvek „jugoslovenskim duhom“ prožeti pojedini intelektualci i neki stranački lideri, medijski zastupljeni nesrazmerno broju svojih sledbenika.

Pripadaju joj još vremešni bivši političari i „karijerne diplomate“ koji, defilujući štampom i televizijskim emisijama, pokušavaju da svoju nesposobnost u odbrani srpskih interesa opravdaju tezom o „Jugoslaviji kao dobrom rešenju“. Ne bi trebalo izostaviti nekolicinu nekadašnjih tzv. šezdesetosmaša i ultralevičara, koji se sada ističu evroatlantizmom, neoliberalizmom i ultrademokratskim entuzijazmom, a zbog prevelikog posrednog uticaja predstavljaju „Rišeljee srpske politike“.

4. SADAŠNjE I BUDUĆE POSLEDICE „RASTRZANOSTI“ SRBIJE

Proces civilizacijskog i geopolitičkog preobraćanja vidno je „načeo“ Srbiju, prvenstveno zahvaljujući njenom prozapadno orijentisanom društvenom „kremu“. Od početka 21. veka svaka sledeća politička „garnitura“, bez obzira na nominalni ideološko-stranački profil, sve čvršće vezuje državu za evroatlantske organizacije (EU i NATO).

„Prijateljstvo sa Rusijom“ navodi samo deklarativno – u okviru parole o „četiri stuba spoljne politike“ i da ne bi izazvala jači odijum javnosti. Pripadnost Pravoslavnoj civilizaciji uglavnom ignoriše, a sa stavovima Srpske pravoslavne crkve, štaviše, često je u sukobu u vezi ključnih nacionalnih pitanja (na primer, Kosova i Metohije). Srpska ekonomija, bezbednost, kultura, nauka, obrazovanje i sport odavno su u „paukovoj mreži“ suštinskog profilisanja, sistemskog situiranja i svekolikog vrednovanja podređenih kriterijumima i zahtevima Zapada.

Srbija jeste zašla u odmaklu fazu „rastrzanosti“, ali nije dostigla kritičnu tačku konverzije, posle koje bi reverzibilnost bila nemoguća. Uprkos snažnom i dugotrajnom pritisku iz SAD i EU, ona se tome, za sada, suprotstavlja zahvaljujući rezolutnom odbijanju osetne većine naroda i sve brojnije nacionalno samoodređene inteligencije da podlegne pozapadnjačenju. Uzrok tome delimično bi trebalo tražiti u njihovoj dubokoj srpsko-pravoslavnoj ukorenjenosti i žilavosti državotvornog nasleđa Srbije, koji su ipak raslabljeni višedecenijskim destruktivnim delovanjem jugoslovenstva i titoizma.

Savremeno odbijanje civilizacijskog i geopolitičkog preobraćanja znatno više je motivisano objektivnim doživljajem doslednog antisrpskog delovanja Zapada, koje traje već gotovo tri decenije – od Krajine do Kosova.

Pretvaranje Srbije u himeričnu, „rastrzanu zemlju“ sprovodi se dugo i sistematski, a za opstanak nacije i države proizvodi brojne, veoma negativne posledice. Potiranje autentičnog civilizacijskog i geopolitičkog identiteta može da je vremenom pretvori u političko-teritorijalnu jedinicu možda istog imena, ali drugačije suštine – slično savremenoj Crnoj Gori.

Konvertitski sindrom proizveo bi latentno anarhično, konfliktno društvo, sa snažno ispoljenim nepoverenjem u državne institucije. Nagomilan agresivni naboj prozapadnih preobraćenika lako bi mogao da se usmeri prema sunarodnicima koji su odoleli „preumljenju“. I obrnuto.

Naglo opadanje demografskih, kulturnih, ekonomskih, odbrambenih, razvojnih i drugih kapaciteta postalo bi neminovno i nezaustavljivo.

Razdor koji već postoji između prozapadne elite i većine srpskog naroda produbio bi se do nepomirljivosti, a raširio bi se i unutar samog raskorenjenog, dezorijentisanog naciona. Dalje narastanje „rastrzanosti“ dovelo bi do nesaglasja u vezi ključnih nacionalnih pitanja, u prvom redu adekvatnog društvenog/državnog uređenja i spoljnopolitičke orijentacije.

Logičan prioritet konstituisanja srpskih zemalja u celovitu srpsku državu ponovo bi ustupio mesto nekom obliku balkanske ili evropske nadnacionalne integracije, uprkos loših iskustava sa monarhističkom i titoističkom Jugoslavijom. U tom slučaju, „katastrofalni srpski 20. vek“ nastavio bi se i u 21. veku!

* Referat za skup Jugoslovenska država: od ostvarenja „plemenite ideje“ do sloma „veštačke tvorevine“ održan 1. decembra 2018. godine u Kući Krsmanovića u Beogradu. U organizaciji Instituta za političke studije, povodom 100 godina od stvaranja jugoslovenske države

Prof. dr Milomir Stepić
Izvor: srpskaakcija.com, fakti.org