Srećan put za Ameriku i pitanja za patrijarha Porfirija

Svi se, bez sumnje, iskreno nadaju da će najavljeno putovanje patrijarha Porfirija za Sjedinjene Američke Države, od 24. januara do 5. februara ove godine, po Srpsku pravoslavnu crkvu proći dostojanstvenije i sa manje blama i štete od njegovog nedavnog pokušaja da poseti Pećku patrijaršiju, svoje sedište na okupiranom Kosovu i Metohiji. Formalno, svrha putovanja je da se pravoslavnim Srbima u SAD učini pastoralna poseta i da se praznik velikog svetitelja proslavi sa članovima crkveno-školske opštine sv. Save u Njujorku, čiji je hram izgoreo u požaru 2017. godine i do danas nije obnovljen.

Taj povod za posetu ne bi bio problematičan niti bi navodio na posebne sumnje u vezi sa stvarnim ciljevima patrijarha i arhijereja koji ga okružuju da se može konstatovati da su prilike u Srpskoj crkvi na američkom kontinentu relativno stabilne i normalne. Međutim, notorna je činjenica da nije tako.

Već preko tri godine (a znatno duže ako bi se sagledala geneza krizne situacije) srpsku pravoslavnu dijasporu akutno potresaju nemiri i skandali. Te trzavice su prilično heterogene prirode, ali njihov zajednički imenitelj je izuzetno nizak pastoralni nivo episkopa koje Patrijaršija bez ijednog očiglednog razloga trpi na severnoameričkom kontinentu. Posledica te kadrovske katastrofe (da se izrazimo svetovnim jezikom koji će svi lako razumeti) je vidljivo urušavanje crkvenog života u sve tri eparhije na teritoriji Sjedinjenih Država. Pored pomenutog urušavanja na svim nivoima, već nekoliko godina nad srpskom pravoslavnom dijasporom u SAD nadvija se i pretnja raskola koji sve otvorenije, menjanjem ustrojstva srpske crkve u SAD i njenih konstitutivnih delova, promovišu trojica nedisciplinovanih i već gotovo odmetnutih vladika.

Teško je osporiti da je srpskom Pravoslavlju u SAD zaista neophodan jak pastoralni „buster“ (da opet upotrebimo jedan izraz u širokoj upotrebi iz svetovnog vokabulara) ali je vrlo diskutibilno da li je trenutni patrijarh osoba koja je najpogodnija da mu ga ubrizga.

Ukratko, u severnoj Americi Porfirije će se suočiti sa stanjem koje bi se najtačnije moglo opisati kao alarmantno. Sa izuzetkom poneke parohije tu i tamo, crkveni život u tri eparhije u SAD zamire. Parohijske zajednice, ili crkveno-školske opštine kako se tamo zovu, jedva da životare svetotajinskim pravoslavnim životom i umesto toga najčešće su posvetovnjašćena poprišta rivalstava i intriga, kako unutrašnjih tako i na relaciji sa nadležnim episkopom. Umesto kao što im u tituli stoji (episkopos = onaj koji nadzirava) da se trude da pravilno usmeravaju život poverenog im bogočovečanskog organizma, upravo je trojici srpskih episkopa u severnoj Americi neophodan strogi nadzor od strane njihovih pretpostavljenih, dok se ovi poslednji već godinama ne mešaju u svoj posao u crkvenom životu srpske dijaspore.

Prva i najkobnija posledica tog zanemarivanja hrišćanskog života u dijaspori je praktično pretvaranje mnogih parohija u etničke klubove koji imaju malo toga zajedničkog sa vibrantnim pravoslavnim duhovnim zajednicama koje bi posthrišćanskom Zapadu mogle i trebalo da posvedoče istinitu veru i doprinesu spasavanju duša. Takve parohije, pod rukovodstvom episkopa koji su u najboljem slučaju ravnodušni a neki čak i otvoreno skandalozni, razume se da nemaju privlačnu snagu da nove generacije zadrže, ni u orbiti Pravoslavlja niti Srpstva. Proces otuđenja novih srpskih naraštaja u dijaspori je masovan i akutan. Da li je Porfirije svestan toga i dolazi li u Severnu Ameriku sa planom da to kretanje zaustavi i preusmeri, da plamen Pravoslavlja ponovo raspali u srcima američkih Srba koji su se udaljili od svoje vere i korenova? Iskreno sumnjamo.

Bilo bi nažalost potpuno nerealno u Porfirijevo putovanje učitavati tako blagorodne namere i spasonosnu misiju. On je ubeđeni ekumenista, sledbenik jeretičke crkvene politike koja odbacuje jedinstvenu istinitost Pravoslavlja i izjednačava druge religije sa pravom verom. On ne vidi nikakav problem u duhovnom osipanju srpskog pravoslavlja, ni u severnoj Americi gde se nalazi pod užasnim pritiskom, niti drugde, osim što ga verovatno brine opadanje članstva u eparhijama koje su mu podređene i prihoda iz njih.

Već prva patrijarhova stanica, u Njujorku, zvanično da bi se izbliza upoznao sa nepostojećim napretkom u restauraciji izgorelog hrama sv. Save, ukazuje na stvarne prioritete crkvenog centra u Beogradu. Već godinama na čelu istočnoameričke eparhije gde se nalazi onesposobljeni hram Patrijaršija toleriše destruktivnog i javno nedostojnog Irineja Dobrijevića. Ovaj u najprimitivniji zapadni materijalizam ogrezli štetočina, koji bruka srpsku Crkvu i neubedljivo glumi pravoslavnog vladiku, od požara 2017. godine pa do danas svojim kombinacijama i intrigama onemogućava opravku izgorelog njujorkškog hrama.

Ali malo je verovatno da će, kao plod patrijarhove posete, kanonske disciplinske mere biti primenjene na Dobrijevića ili na njegove kolege, zapadnoameričkog Maksima i srednjeameričkog Longina, koji u rušilaštvu za Dobrijevićem malo zaostaju. Depresivno stanje srpske Crkve u SAD je deo šire slike koju se Porfirije ne usuđuje da svojom intervencijom remeti. Ta šira slika je plan na čijem se ostvarenju predano i konspirativno već nekoliko decenija radi da se sve pravoslavne dijaspore, u SAD i svuda u svetu, potčine hiper ekumenističkoj carigradskoj patrijaršiji, koja se od završetka Drugog svetskog rata nalazi pod efektivnom kontrolom zapadnih obaveštajnih službi i služi globalističkim geopolitičkim interesima. Namera je da se preuzimanjem pravoslavnih dijaspora carigradska patrijaršija, koja je praktično bez pastve, brojčano ojača. U međuvremenu, raznim mahinacijama kao što su bili Kritski sabor i stvaranje lažne ukrajinske crkve, sve u skladu sa ciljevima globalističke agende, cilj je da se što veći deo svetskog pravoslavlja potčini Carigradu, čiji će jeretički patrijarh tada biti uzdignut na rang „istočnog pape“ i potpisati uniju sa Vatikanom. Ovo poslednje je nezaobilazan korak na putu uspostavljanja jedinstvene svetske pseudoreligije koja treba da bude glavni instrument vladavine nepomjanika koga mnoge izgubljene duše očekuju ili pripremanju čijeg dolaska nesvesno ili polusvesno, oportunistički, služe.

Zato je naivno povodom Porfirijeve posete gajiti neutemeljena očekivanja da on dolazi sa blagorodnom namerom da popravi žalosno stanje Srpske crkve u severnoj Americi. Porfirije je postavljen na položaj gde se nalazi zato što je igrač u istom timu koji je odgovoran za nastanak i neprekidno pogoršavanje navedenog stanja. Njegovi pastoralni horizonti prostiru se ne dalje od preraspodele crkvenog plena, a u slučaju crkve i parohije svetoga Save u Njujorku to se ne odnosi na popravku hrama nego na kontrolu nad „vazdušnim pravima“ iznad hrama, stavku od multimilionske vrednosti na njujorkškom tržištu nekretnina. Glavni cilj posete i predmet rasprave između Dobrijevića i patrijaršijske delegacije biće to, a ne unapređivanje crkvenog života ili obnova spaljenog hrama.

Podrazumeva se da za smenu nedostojnih vladika ne postoji ni najmanja mogućnost. Patrijaršija, koja je bila brza na obaraču i bezobzirna prema kanonskim formalnostima kada je od lokalnih ispostava globalnih centara moći dobijala direktive za svrgavanje pravovernih episkopa, ne usuđuje se da dira druge igrače za koje vrlo dobro zna da su pioni istih centara i koji razarajući crkvu iznutra rade njihov posao. U sučeljavanju između saradnika zapadnih obaveštajnih službi Dobrijevića, raskrinkanog u depešama Vikiliksa, i igrača iz istog tima Porfirija, niti će se postavljati niti će se rešavati principijelna pitanja od značaja po život Crkve kao bogočovečanskog organizma. Eventualna nagodba o raspolaganju vazdušnim pravima će biti maksimalni domet tog pobožnog arhijerejskog većanja.

Američki Srbi kojima je stalo do stanja i budućnosti njihove Crkve, kao i do sprečavanja raskola na kome ušančene i sa svetskim moćnicima uvezane snage unutar srpske i drugih pravoslavnih dijaspora metodično rade, treba da iskoriste Porfirijevo prisustvo da mu postave pitanja u vezi sa njegovim proteklim radom i namerama za budućnost. Pomenućemo samo nekoliko ključnih pitanja koja se ne bi smela propustiti gde god se Porfirije pojavi u javnosti.

1. Na crkveno-narodnom saboru u Klirvoter, Floridi, u februaru 2020. godine, pok. patrijarh Irinej javno je zadužio trojicu američkih vladika da neodložno ponište sve izmene u pravnim institutima crkvenih tela u Sjedinjenim Državama koji su pogodovali eventualnom odcepljenju od SPC i pripremali teren za utapanje u neku drugu jurisdikciju. Takođe, da bez odlaganja ukinu paralelne eparhijske strukture koje su išle u istom smeru, i da zatim obaveste sv. Sinod o učinjenom. Sabotaža ovog naloga od strane američkih vladika – što predstavlja ozbiljan čin nepokoravanja koji iziskuje primenu najoštrijih kanonskih sankcija – izazvala je nagoveštaj da praktično odmetnute vladike imaju rok do maja 2022. godine da postupe po nalogu viših crkvenih vlasti ili će biti svrgnuti. Krajnji datum za poništenje postupaka koji ugrožavaju jedinstvo SPC i srpski karakter njenih eparhija u SAD prošao je pre više od šest meseci, a da se ništa nije dogodilo. Da li patrijarh Porfirije namerava da remetioce crkvenog reda i dalje tretira u rukavicama, ili će iskoristiti svoj boravak u Sjedinjenim Državama da ih stavi pod kontrolu Crkve ili, u protivnom, smeni sa dužnosti?

2. S obzirom na duboko afektivni odnos koji po sopstvenom priznanju gaji prema gradu i državi gde je bio srpski pravoslavni mitropolit pre izbora za patrijarha, kako Porfirije ocenjuje odbijanje zakonodavne grane srpske vlasti, tkz. „skupštine,“ pre godinu dana da osudi genocid nad pravoslavnim srpskim narodom u Jasenovcu i šire u NDH? Da li namerava da koristeći svoj patrijaršijski autoritet to pitanje problematizuje pred novim sazivom toga tela i da ga pozove da izvrši svoju ljudsku i moralnu dužnost, usvajajući meru koju su njegovi prethodnici sramno odbacili?

3. Da li Porfirije i njegovi glavni istomišljenici u sv. Sinodu uviđaju katastrofalne posledice neosnovanog davanja crkvene autokefalije kominternovsko-brozovskoj tvorevini pod nazivom „Makedonska pravoslavna crkva,“ da li prihvataju moralnu odgovornost za odricanje od srpske crkvene i kulturne baštine na teritoriji Stare Srbije, odn. Makedonije, i da li imaju plan kako će reagovati na sledeći zahtev za izdvajanje iz sastava Srpske pravoslavne crkve, na Kosovu, u Crnoj Gori ili u Americi, a koji će se oslanjati na već uspostavljen makedonski presedan? Ili nameravaju da postupe isto kao u slučaju Stare Srbije i da se odreknu delova Srpske pravoslavne crkve?

4. Kako Porfirije i njegove kolege arhijereji gledaju na pokušaj prodora islama u delove Srbije gde islamskih vernika trenutno nema građenjem džamija i markiranjem terena za buduće korisnike koji bi u skladu sa prepoznatljivim migracionim tokovima tu u skoroj budućnosti mogli biti naseljavani? Da li mu opredeljenost za ekumenizam smeta da reaguje po tom pitanju, koje je za srpski pravoslavni narod u krajevima koje ovaj proces pogađa od suštinskog značaja i uzrok velike uznemirenosti, kao što se nedavno moglo videti u Mladenovcu? Pre neki dan, srpski pravoslavni hram u Kragujevcu je bio meta vandalizma ispisivanjem islamističkih parola, što ukazuje na narastajuću smelost elemenata koji se identifikuju sa viševekovnim otomanskim ugnjetavanjem Srbije i verskim nasleđem te okupacije. Imaju li Porfirije i nadležni arhijerej na tom području, vladika Jovan, stav po ovom pitanju i imaju li reč pastirskog ohrabrenja za svoje pravoslavne vernike koji se ovakvim činovima s pravom osećaju ugroženi?

Teško je odrediti šta bi trebalo da se dogodi da bi se poseta patrijarha Porfirija eparhijama u Sjedinjenim Državama mogla okarakterisati kao uspešna, osim ako to ne bi bilo svrgavanje trojice nepodobnih episkopa i postavljanje na njihovo mesto arhijereja koji za razliku od njih veruju u Boga, i koji će svojim životima biti posvećeni Pravoslavnoj Crkvi i svojim požrtvovanim primerom zaustaviti propadanje srpskog Pravoslavlja u Americi. Ali tako nešto bilo bi isuviše očekivati od crkvenih autoriteta koji su u svemu bitnom istog mišljenja i istog duha sa onima koje bi trebalo da ukore i koje su još odavno trebali da za dobro Crkve sklone.