Srpski svet postaje drugo ime za velikosrpski hegemonizam, iako koncept srpskog sveta nema nikakve ideološke i političke konotacije ili namere. Zašto?
Korona, ta pošast koja je sve bez izuzetka zadesila, učinila je neke stvari više nego vidnim. Prije svega nedostatak solidarnosti i zatvaranje u vlastite atare, te ograničenje kretanja. To su manifestovale razvijene zapadne zemlje kojima su usta puna slobode, demokratije i jednakosti. Koliko je bio djelatan taj humanizam kao politički ideal pokazuje odnos između zemalja Evropske unije za vrijeme pandemije.
Ruka koju je pružila Srbija u ovoj krizi i oskudici zemljama regiona – svojim komšijama – i pomoć u nabavci trenutno najtraženije robe na svijetu, primljena je kroz prizmu višedecenijskih predrasuda i na njima zasnovanog straha od zlih Srba i njihove hegemonije nad malim balkanskim narodima.
Uporište za ovakvo viđenje naprosto je teško naći u istorijskim činjenicama. Naprotiv, Srbija je uz milione žrtava donijela slobodu tim istim narodima koji je danas optužuju i sumnjiče. U stvaranje Jugoslavije ugradila je svoju državnost i tako postala pijemont slobode oko kojeg su se drugi okupili. Ništa manju cijenu za slobodu srpski narod nije platio ni u Drugom svjetskom ratu.
Nije li malo nelogično da oni koji donose slobodu odjednom postaju okupatori i agresori od kojih se treba čuvati? Da li je dovoljna za objašnjenje činjenica da mi živimo epohu postistine i revizije istorije? Koga to danas činjenice obavezuju?
Antisrpski front
Poštovani susjedi, podsjećanja radi, Srbi imaju viševjekovnu državnu tradiciju, a Srbija je matična država svih Srba, bez obzira gdje oni žive. Njena ustavna obaveza je da brine o svom narodu. Kad drugi brinu o svojim manjinama, Srbija to podržava, često prevazilazeći evropske standarde. A kad je Srbija, uviđajući nasušnu potrebu (istini za volju sa zakašnjenjem), počela da vodi računa o očuvanju kulturnog i duhovnog jedinstva cjeline srpskog naroda na njegovom duhovnom prostoru, onda je to zvono za uzbunu. Ta obaveza postala je više nego očigledna poslije rušenja zajedničke države, kad je jedan dio naroda ostao po republikama – novim državama koje nisu imale sluha za Srbe kao manjinu, njihov jezik, pismo, kulturu, istoriju i tradiciju. U tome prednjače oni koje su Srbi oslobodili, donijeli im državu, pozajmili jezik i mnoge druge sitnice. Sad se ti isti udružuju kako bi doveli u pitanje stvoritelja, odnosno svjedoka.
Briga Srbije za očuvanje srpskog identiteta podigla je region na noge. Srpski svijet postaje drugo ime za velikosrpski hegemonizam, iako koncept srpskog svijeta nema nikakve ideološke i političke konotacije ili namjere. Ono što posebno iritira komšiluk jeste vjera u uspjeh i razvoj zemlje. Srbija je uspjela da novom energijom preokrene godine propadanja i nametne se kao regionalni lider čuvajući nezavisnu poziciju i poštujući svoje prijatelje, Rusiju i Kinu, a istovremeno ne odustajući od evropskog puta (švedski sto za vakcine to potvrđuje).
Nova energija, mini-Šengen i poziv za dogovaranje i udruživanje, što bi moglo povući region iz podaničko-sirotinjskog statusa, te probuditi nadu u brži razvoj i bolji život i tako malo zaustaviti iseljavanje sa ovih prostora, za neke nije opcija. Strah protkan mržnjom od imaginarne dominacije Srba i Srbije kad poziva na saradnju i dogovor o slobodnom protoku ljudi, ideja, robe i kapitala, naprosto je besmislen. Ne, Srbi će ponovo pokoriti Balkan.
Građani zemalja iz regiona prilikom čekanja u redu za vakcinaciju, Beograd, 27. mart 2021. (Foto: Tanjug/Tara Radovanović)
Ovdje prestaje zdravorazumsko promatranje činjenica, a strah protkan mržnjom postaje politička platforma političkih elita u okruženju. Pišući na ovu temu davne 1992. godine, akademik Ljubomir Tadić konstatuje da je „velikosrpski hegemonizam predrasuda koja onima koji je šire i kojima je za srce prirasla, štedi bilo kakve napore da nešto argumentovano dokažu i ona lako prelazi u oštećenu kolektivnu svest.“
Ponovo je daljinskim upravljačem proradila osovina – Zagreb, Sarajevo, Podgorica, Priština. Nažalost, ne prvi put. Promjena vlasti u Americi dodatno je osokolila djelovanje antisrpskih snaga, kako u regionu tako i u samoj Srbiji. Za domaće autošoviniste i konvertite, govor o hegemonizmu i malignom uticaju Srbije, a preko nje i Rusije, bila je nekad pobjednička kombinacija za dobijanje vlasti – izbora. I tu su sada vidni pomaci. Što se tiče elita u susjednim državama, one se nisu oslobodile uloge sudija dobijene od bivšeg komunističkog režima da pomno prate sve ono što se dešava u Srbiji i odmah obavještavaju centralu, jer zlo treba prepoznati i osujetiti na vrijeme. Saživjeli su se sa tom ulogom, pa bolje prate dešavanja u Srbiji nego u vlastitoj kući. S tim što centrala više nije u Beogradu nego u Briselu.
Pitanje na koje komšije traže odgovor glasi: šta se to zaboga dešava u Srbiji i kuda to sve vodi?
Država i narod koji su nepravdeno osuđeni, pretrpjeli NATO agresiju, sankcije i neviđenu medijsku manipulaciju i satanizaciju, odlučili su da vrate dostojanstvo nacionalnoj državi, a time i kulturi uopšte i skinu sa vrata sliku krivaca za „sve“, koju su im okačili o vrat svjetski moćnici. To rade u miru, ne ugrožavajući druge, pomažu svom narodu u susjednim zemljama, svjesni moralne obaveze da se bore za istinu i da sebi i svijetu pokažu drugu stranu medalje.
Taj i takav „srpski svijet“ konačno je proživio sve frustracije koje su nam bile nametnute kako od zapadnih usrećitelja i bliskog okruženja, tako i od domaćih autošovinista i samoporicatelja. Ti poslednji konvertiti su se uživjeli u ulogu da pljuju po svojoj državi i naciji, misleći da tako iskazuju svoj kosmopolitizam i evropejstvo. Posebna opasnost danas u Srbiji prijeti od institucionalnog samoporicanja gdje se atribut srpski zaobilazi u velikom luku – da se ne bismo nekom zamjerili.
Srbofobni strahovi
Hoću da vjerujem da su Srbi razumjeli i shvatili da je vrijeme rasrbljavanja (od Drezdenskog kongresa, AVNOJ-a i kraja komunističkog režima) iza nas i da se srpstvo ne može svoditi na užesrbijanstvo. Strah od velike Srbije i zlih Srba toliko se raširio da možemo govoriti o srbofobiji, od koje se, kao i od korone, može svako zaraziti – od Cerića, Izetbegovića, Haradinaja, Turkovićeve, do Đukanovića, Danijela Servera i Bugajskog.
Svi oni su shvatili da je Srbija kao vodeća država na Balkanu pokrenula neke važne procese osnaživanja, ne samo Srbije nego i srpskog naroda u regionu. Vakcina je samo upalila crveno svjetlo. Tu se radi o srpskoj mekoj moći koja preko srpskog svijeta vodi do velike Srbije, vele oni. „Prijatelji“ sa Zapada daju savjet: „Previše štrčite, spustite malo loptu“. Komšije postaju sve glasnije – opasnost je u kući, dižemo glas.
Staro pitanje iz komunističkog perioda isplivalo je na površinu: koliko Srbija treba da bude mala da ne bi bila toliko velika da prijeti miru i razvoju regiona? Koristi se prevaziđena retorika o velikosrpskom hegemonizmu i sav arsenal nastao na anstisrpskoj politici i retorici. Srbi su „loš narod“ (B. Izetbegović), šta god da urade, oni će za mene ostati genocidni (Cerić). Dodik je novi Hitler – nema razlike između Republike Srpske i nacističke Njemačke (ministarka u BiH Bisera Turković).
Položeni venci u spomen-sobi stradalim vojnicima Vojske Republike Srpske u Odbrambeno-otadžbinskom ratu, Banjaluka, 12. maj 2019. (Foto: Ministarstvo odbrane Republike Srbije)
Srpska je genocidna tvorevina, a Srbija agresor. Posmatrano iz ovog ugla, svaka Srbija je velika. Kroz te naočare sadašnja bošnjačka politička, vjerska, i intelektualna elita nije mogla vidjeti u vakcinama humani gest komšijske solidarnosti, pomirenja i prijateljstva koji priliči normalnom odnosu dva bliska naroda. Otuda je i Vučićev poklon, kao i vakcinacija u Srbiji za jednog vjerskog poglavara, bivšeg reisa, „sramota vijeka“ i „nacionalno poniženje“.
Riječi pune otrova uputio je i Milo Đukanović, predsjednik Crne Gore na vanrednom kongresu svoje partije (DPS – Demokratske partije socijalista – lijepa li imena).
Ovdje je adresa država Srbija, Srpska pravoslavna crkva i predsjednik Vučić.
Valjda ljut zbog rezultata izbora od 30. avgusta prošle godine, Đukanović optužuje zvanični Beograd da ugrožava suverenitet susjeda, pa i Crne Gore, po isprobanom receptu iz devedesetih. Jedina je razlika što je ovog puta na politički teren uveo i Srpsku pravoslavnu crkvu, kao „dokazano najopasnijeg instrumenta velikosrpskog nacionalizma i hegemonizma, podstrekača i advokata najmonstruoznijeg genocida u Evropi novog doba“.
Crnu Goru kao dio apetita velikosrpskog nacionalizma koja se bori protiv malignog uticaja srpske države i crkve branićemo ako zatreba i iz šume, svim sredstvima – veli evropski demokrata, mirotvorac i humansta Đukanović.
Za Sonju Biserko, kao predstavnika „kosmopolitske i evropske Srbije“, posebno je opasan dvovjekovni imperijalizam Srbije, jer on djeluje kao destabilišući faktor, koji preko srpskih zajednica u susjednim zemljama sprečava integraciju i konsolidaciju tih država kao i cijelog prostora Balkana. Amerikanci sa Evropljanima mogu da sačuvaju suverenitet i teritorijalni integritet dva potencijalna saveznika – Kosovo i Bosnu i Hercegovinu.
To povampireno saopštava Biserko na internet stranici njemačkog državnog radija „Dojče vele“. Po njenoj ocjeni, susjedne zemlje bile bi lijepo konsolidovane i integrisane da u njima nema proklete srpske zajednice. Nije li ovo poziv za etničko čišćenje tako uspješno izvedeno u Hrvatskoj? Nadam se da mi neće zamjeriti prof. Žarko Korać što ga nisam citirao.
To su razlozi za borbu protiv srpskog svijeta, Srpske pravoslavne crkve, koja je produžena ruka navodnog malignog uticaja Rusije, i kineskih investicija. U stvarnosti, najveća prijetnja regionu je „maligni uticaj“ zapadnih kolonijalnih sila. Zapad već 100 godina na našim prostorima demonstrira prezir prema slabima i razbojničku ćud kolonizatora čija je maksima „zavadi, pa vladaj“. Njima ne trebaju partneri nego podanički režimi koje ne interesuje razvoj regiona i bolji i prosperitetniji život vlastitog naroda.
Okupljeni narod prilikom obeležavanja Sretenja – Dana državnosti Srbije, Orašac, 15. februar 2018. (Foto: Ministarstvo odbrane Republike Srbije)
Od potpisivanja Dejtonskog sporazuma prošlo je 25 godina, a čak ni intelektualna elita regiona ne uspijeva da iskorači u susret istini i oslobodi se predrasuda i „oštećene kolektivne svijesti“ (Lj. Tadić).
Podsjetiću da je preko Dositeja i Vuka srpska kultura ušla u evropski svijet, a sad srpski svijet smeta balkanskim državicama…
Milimir Mučibabić je univerzitetski profesor i senator Republike Srpske. Ekskluzivno za Novi Standard.
Naslovna fotografija: Ministarstvo odbrane Republike Srbije
Izvor Novi Standard
BONUS VIDEO:
