Prosvetne vlasti, očigledno u nameri da dodatno zaglupe srpsko stanovništvo, pokrenule su akciju da se u srednjim stručnim školama smanji broj časova srpskog jezika i književnosti.
Kao politički pokret odgovoran prema pamćenju, nasleđu i identitetu srpskog naroda, Dveri podržavaju saopštenje Društva za srpski jezik i književnost Srbije, u kojem se osuđuje najavljeno smanjivanje broja časova srpskog jezika i književnosti u srednjim školama. Saopštenje Društva za srpski jezik i književnosti Srbije prenosimo u celosti.
Saopštenje za javnost povodom najavljenog smanjivanja broja časova predmeta Srpski jezik i književnost
Imajući na umu informacije o najavi smanjenja broja časova iz predmeta Srpski jezik i književnost u srednjim stručnim školama u Srbiji, Društvo za srpski jezik i književnost Srbije, kao najstarije naučno i strukovno društvo u Srbiji koje od svog osnivanja 1910. odgovorno i posvećeno radi na ostvarivanju svog osnovnog cilja a to je negovanje srpskog jezika i književnosti na svim nivoima obrazovanja, počev od osnovnoškolskog preko srednjoškolskog do visokoškolskog, kao i razvoja naučnih, stručnih i praktičnih znanja i umeća predavača srpskog jezika i književnosti i unapređivanju statusa srpskog jezika i književnosti kako u naučnoj i stručnoj, tako i u široj javnosti, oštro protestuje protiv smanjivanja broja časova predmeta Srpski jezik i književnost u srednjim stručnim školama.
Ova tendencija predstavlja grubo narušavanje osnovnih postavki našeg obrazovnog sistema na svim nivoima jer za svoju osnovnu posledicu ima enormno i poslednjih nekoliko godina evidentno prisutno opadanje osnovne pismenosti i čitalačke kulture kako u školskoj populaciji, tako i u onoj populaciji građana koji su prošli kroz takav sistem obrazovanja u kojem se srpskom jeziku i književnosti smanjuje fond časova bez promišljanja negativnih posledica do kojih to smanjenje dovodi. Osnovna pismenost i čitalačka kultura nisu tek i samo veštine koje treba savladati u obrazovnom smislu, već su preduslov ličnog i profesionalnog razvijanja svakog pojedinca i to kako njegovih operativnih mogućnosti, tako i njegovih saznajnih i psiholoških potencijala.
Umesto da se preobimni i zastareli nastavni planovi i programi dovedu u neposrednu i funkcionalnu srazmeru za profilisanim standardima za kraj osnovnoškolskog i srednjoškolskog obrazovanja i prate osnovne ishode nastavnog i obrazovnog procesa, smanjuje se broj časova. Umesto da se u duhu osnove na kojoj su postavljeni standardi za kraj osnovnoškolskog i srednjoškolskog obrazovanja predmet Srpski jezik i književnost prepozna kao osnovna poluga u razvijanju učeničkih jezičkih, saznajnih, psiholoških i estetičkih osobina, saznanja i umeća, odnosno svih onih kompetencija za koje bi mogućnost i priliku da je razvija i neguje, svakom pojedincu trebalo da pruži obrazovni sistem, smanjuje se broj časova Srpskog jezika i književnosti – dakle onog predmeta u kojem su preko elemenata znanja o jeziku i književnost prisutne i veštine pisanja, usmenog izlaganja i čitanja neophodne kako onom učeniku koji je više usmeren ka umetničkim i humanističkim disciplinama, tako, na isti način i u istoj meri, i onom učeniku koji je više zainteresovan za prirodne i tehničke discipline. Tu razlike nema i ne sme je biti jer i budući ekonomisti, zanatlije, ugostitelji, kuvari, poljoprivredni tehničari, medicinske sestre, administrativni radnici, pravnici, lekari, geografi, biolozi, trgovci, matematičari, predstavnici medija i poslenici kulture i javnog života, pomenimo samo neke, bez razlike moraju dobiti mogućnost da u toku svog osnovnog i srednjoškolskog obrazovanja nauče one veštine, osveste ona umeća i saznaju onu materiju koju donosi predmet Srpski jezik i književnost. A to su pored funkcionalne pismenosti i: kritičko mišljenje, sposobnost empatije, prepoznavanje i negovanje elemenata dobrog ukusa, razlikovanje i osuđivanje govora mržnje, diskriminacije i manipulacije, negovanje lepote izražavanja, bogaćenje leksičkog fonda, negovanje i unapređivanje jezičke kulture, načina iznošenja mišljenja, učestvovanja u dijalogu, argumentovanog izlaganja, poštovanja sagovornika, iznošenje ličnog stava, uspešno pisano uobličavanje misli u različitim domenima (javnim i privatnim)… U realizaciji ovih mogućnosti unutar jednog obrazovnog sistema, jednu od ključnih uloga ima upravo predmet Srpski jezik i književnost.
U vremenu kada preko sredstava javnog inforimisanja gotovo svakodnevno saznajemo rezultate brojnih istraživanja ne samo o padu nivoa funkcionalne pismenosti, već i o emocionalnoj i psihološkoj nezrelosti naših srednjoškolaca, u njima prepoznajemo neposredne i pogubne posledice prethodnih reformi našeg obrazovanog sistema u kojima je velike promene pretrpeo jedan od bazičnih predmeta našeg obrazovnog sistema – Srpski jezik i književnosti – jer se smanjivanjem fonda časova ovog predmeta u osnovnom i srednjoškolskom obrazovanju koje je praćeno neadekvatnim tipom reformi njegovog sadržaja, neusklađenim sprovođenjem koraka u njenom izvođenju (u jednom trenutku doneti su standardi, a program se nije promenio mada dinamika predviđa najpre donošenje standarda, ustanovljavanje ishoda prema standadrdima a zatim određivanje programa na osnovu standarda i ishoda), došlo do raskoraka onoga čemu se teži (odgovoran pojedinac koji ima svest o značaju svog jezičkog, kulturnog i nacionalnog identiteta) i onoga što postoji (probimni, nereformisani programi, smanjen broj časova iz ovog predmeta).
Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja i Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja u poslednjih nekoliko godina čine velike napore da ove korake preduzmu na najbolji mogući način, usklađeno, uvažavajući i mišljenje stručnjaka i mišljenje nastavnika i profesora u javnoj raspravi, uz dobru volju da se dođe do najboljeg mogućeg okvira rešavanja ovog problema. Nakon javne rasprave o standardima za kraj srednjoškolskog obrazovanja sasvim je jasno izražen stav da broj časova srpskog jezika ne samo da ne sme biti smanjen, već da se mora povećati jer ovako osmišljen koncept standarda može biti sproveden samo ukoliko broj časova bude povećan.
Ovo iskustvo nije samo naše – ono je prisutno i što je najvažnije i prevedeno u nastavnu praksu u svim zemljama u okruženju koje u svojim obrazovnim sistemima sa posebnom pažnjom i svešću o značaju maternjeg jezika i književnost za formiranje budućeg odgovornog građanina jednog društva, kao i pojedinca koji može da realizuje sve svoje potencijale i izgradi sebe kao ličnost, daju odgovorajući status predmetu maternjeg jezika tako što mu daju broj časova adekvatan njegovom značaju za opštepredmetnu, specijalističku ali i međupredmetnu kompetenciju, a koji je umnogome veći od onog koji ovaj predmet ima u našem obrazovnom sistemu. U mnogobrojnim evropskim zemljama, inače po mnogo čemu različitim ali u domenu statusa maternjeg jezika i književnosti u obrazovnom sistemu istim, nedvosmisleno se uviđa značaj ovog tipa školskog predmeta za razvijanje jezičkog, literarnog, kulturnog i nacionalnog identiteta.
Podsećamo vas da je Društvo za srpski jezik i književnost Srbije u proteklih deset godina u više navrata zvanično tražilo povećanje broja časova predmeta Srpski jezik i književnost i u osnovnim i u srednjim školama, kao i uvođenje izbornih predmeta koji bi bili u vezi sa sadržajima predmeta Srpski jezik i književnost. U okviru naše organizacije održani su brojni okrugli stolovi na kojima se sa svim stručnjacima, nastavnicima i praktičarima, kolegama iz oba Zavoda i resornog ministarstva razgovaralo o ovoj temi o čemu postoje i izveštaji i zapisnici. Iznenađeni smo što je u javnosti objavljena vest o smanjivanju broja časova iz predmeta Srpski jezik i književnost u srednjim stručnim školama koja je s pravom uznemirila nastavnike i koja preti da preraste u zvaničnu odluku Ministarstva prosvete. Smatramo da kao Društvo za srpski jezik i književnost, isto kao i katedre za srpski jezik i srpsku književnost na fakultetetima univerziteta u Srbiji (Filološkog fakulteta u Beogradu, Filozofskog fakulteta u Novom Sadu, Filozofskog fakulteta u Nišu i Filološko-umetničkog fakulteta u Kragujevcu) imamo pravo da budemo obavešteni o svim pilot projektima u školstvu koji imaju veze i sa našim naučnim oblastima i predmetima, kao i o mogućim pogubnim rezultatima „uspešnosti“ takvih programa gde se uz obrazloženje da je struka na prvom mestu predmet Srpski jezik i književnost istiskuje na marginu nastavnih planova i programa.
Stoga još jednom apelujemo da se broj časova iz predmeta Srpski jezik i književnost ne smanjuje već da se poveća da bismo kao odgovorno društvo imali obrazovni sistem koji zemlje u našem okruženju već tradicionalno neguju jer je svako previđanje značaja ovog predmeta za formiranje budućih građana našeg društva oglušavanje pred zahtevima i potrebama očuvanja najvećih vrednosti kako svetske tako i nacionalne baštine i nacionalnog identiteta koje se na najbolji način čuvaju upravo u jeziku i književnosti jednog naroda, dakle u sadržajima predmeta Srpski jezik i književnost.
(Dveri)
