Srpski narod je kroz istoriju bio razapet između različitih interesa, ideja i sudbina, ali današnje podele imaju specifičnu težinu. One nisu više samo političke ili teritorijalne — sada su unutrašnje, moralne i medijski podgrejane, do tačke ličnog neprijateljstva.
Podela naroda kroz istoriju i danas
Politička – Od Kosovske bitke, preko Karađorđa i Miloša, pa do devedesetih i današnje vlasti Aleksandra Vučića, jasno je da se ljudi dele po tome kome veruju i čiji interes smatraju svojim. Svaka promena vlasti postala je razlog za sukob, čak i među rodbinom.
Verska – Kroz vekove, vera je bila stub zajedništva, ali i povod za razdore: od unutrašnjih razlika u SPC, preko sukoba između različitih hrišćanskih pravaca, do podele na one koji su verovali u institucionalnu veru i one koji su veru živeli u tišini svojih domova.
Generacijska – Stariji često gledaju svet očima koje su stvorene u ratovima i nepravdama, dok mlađi odlaze ili se bune jer ne vide budućnost u institucijama koje su previše trome, ili korumpirane.
Socijalna i ekonomska – Jaz između bogatih i siromašnih, između onih koji imaju priliku da odlučuju i onih čija su prava marginalizovana, dodatno produbljuje nepoverenje i osećaj izdaje.
Moralna i emotivna – Narod se deli na one koji još veruju u istinu i poštenje, i one koji su ih naučili da je snaga u prevari, a pravda u tišini.
Srpska pravoslavna crkva: između oltara i trona
SPC je kroz istoriju bila stub jedinstva, ali danas se i sama našla na raskršću između oltara i trona.
* Patrijarh Porfirije često deluje kao produžena ruka Vučićeve politike, medijski prisutan i upućen na diplomatski ton, što kod dela naroda izaziva osećaj otuđenja.
* Deo SPC zadržava moralnu savest Crkve: oni dočekuje decu koja pešače do manastira, pomažu onima koji nemaju kome, govori o poštenju i istini kada to većina ne sme.
Između ta dva sveta, Crkva se razdvaja: formalan autoritet i politička odobrenja na vrhu, tiha i iskrena služba narodu na dnu.
Studenti: glas naroda na ulici
Studenti su možda jedini most između ovih podela: između naroda koji je umoran od sukoba, i institucija koje više ne služe svojoj svrsi.
Od novembra 2024. godine, studenti su predvodili masovne proteste širom Srbije, zahtevajući odgovornost za urušavanje nadstrešnice železničke stanice u Novom Sadu, u kojem je poginulo 16 osoba. Protesti su se proširili na 400 gradova i naselja, a kulminirali su 15. marta 2025. godine velikim skupom u Beogradu, koji je prema nekim procenama okupio do 325.000 ljudi. Studenti su zahtevali raspisivanje vanrednih parlamentarnih izbora i odgovornost vlasti za nesreću.
Ovi protesti nisu samo politički izraz nezadovoljstva; oni su i moralni apel na društvo da se vrati osnovnim vrednostima: odgovornosti, poštenju i solidarnosti.
Zaključak: hoćemo li naučiti lekciju iz tih podela?
Na kraju, ostaje pitanje: hoćemo li naučiti lekciju iz tih podela, ili ćemo i dalje biti narod koji gubi jedinstvo dok traži krivce? STUDENTI IMAJU ODGOVOR, ali pitanje je da li mi — odrasli — imamo hrabrosti da ga poslušamo.
Sveti Nikolaj Velimirović
“Pobeda nije u nadmoći tela, nego u čistoti srca i vernosti Bogu. Ko sa verom korača, nikada nije poražen.”
Vreme je da poslušamo mladost, jer oni koračaju sa verom.
dr Svetlana Cvijanović
