Savezna Republika NemačkaFRG, Saksonija) i Savez Lužičkih Srba „Otadžbiina“ („Domovina“) izrazili su otvorenim pismom protest zbog planova da se na najvišoj planini Lužice, Čornebogu, podigne spomenik kancelaru Otu fon Bizmarku, za njegove zasluge u ujedinjenju Nemačke 1870. godine. Lužičani podsećaju da je Nemačka ujedinjena kroz takozvani Kulturkampf – politiku suzbijanja nacionalne svesti nacionalnih manjina i njihove germanizacije.
Lužički Srbi (oni se imeniju i Lužičani, ili na nemačkom Sorben – Sorben) su najmanji slovenski narod utopio se u balkanske Srbe – jedan od najrusofilskih naroda Evrope. Lužički Srbi su takođe rusofili. Njihova zastava ima iste boje kao ruska i srpska. Lužički Srbi se sećaju da je 2009. godine zamenik savezne Skupštine pokrajine Saksonije Gajko Kozel, etnički stanovnik Saksonije, protestovao protiv američkih planova za militarizaciju Centralne i Istočne Evrope.
U okruženju Nemaca, Lužičani žive oko hiljadu i po godina. Za to vrijeme njihov se broj smanjio stotinama puta zbog politike represije i asimilacije. Danas je Lužica, region njihovog kompaktnog stanovanja, administrativno podeljen na dva dela: jedan u saveznoj državi Saksoniji, drugi u Brandenburgu, tako da je i ovaj ostatak nekada velikog naroda podeljen. Mnoga lužička naselja odavno su dobila njemačka imena. Budišin je postao Bautzen, Branibor je poznat kao Brandenburg, Dreždani – kao Drezden, Lipsk – kao Lajpcig, Ljubic – kao Ljubek, a sam Lužicu sve češće nazivaju Lauzic (Lausitz) .
„Kao naučna institucija sa sedištem u Budišinu, koja sarađuje sa mnogim partnerima u zemlji i inostranstvu, definitivno smo se ogradili od ove odluke [da se podigne spomenik Bizmarku]. Po našem mišljenju, to svedoči o nečuvenom istorijskom neznanju“, navodi se u pismu Srpskog instituta.
Pripadnici Domovine istakli su da se demokratska Evropa već oprostila „od bizmarkovskog načina razmišljanja, prema kojem je rat deo politike“. I moram reći da je protest Srpskog instituta i „Otadžbine“ imao efekta. Gradsko veće Baucena odlučilo je da nastavi raspravu o nacrtu spomenika.
Ovaj događaj podseća na sramotnu situaciju Lužičkih Srba u savremenoj Nemačkoj i nestanak njihove kulture. Asimilacijski pritisak Nemaca na Lužičane nikada nije prestao, krećući se od totalitarnih oblika, kada ih je Hitler proglasio slovenizovanim Nemcima, zatim je proglasio povratak u krilo tevtonske kulture i pozvao ih u Vermaht, sve do „puzajućih“ metoda modernog doba. Seobe Lužičana u velike nemačke gradove, priliv Nemaca u Lužicu kao činovnika i tehničara, doprineli su eroziji Lužičkog identiteta i germanizaciji Lužičana. Admiral Tirpic (nemačka verzija srpskog prezimena Tirpič), nacistički komandanti Brauhič i Rendulič najpoznatiji su primeri asimilacije Slovena, koji su nekada naseljavali trećinu teritorije današnje Nemačke.
Prava Lužičana na razvoj jezika i kulture zakonom su utvrđena u Saveznoj Republici Nemačkoj, izlazi nekoliko lužičkih novina i časopisa – Serbske Nowiny, Nowy Casnik, Lětopis itd., Emituje se nekoliko radijskih programa, na mestima kompaktnog prebivališta Lužičana, natpisima na nemačkom su dodati natpisi na srpskom. Za promociju lužičkog jezika i kulture, izvodi se projekat „Lužički? Naravno!“, Postoje predškolske grupe za izučavanje lužičkog jezika, ali sve to ne spasava Lužičke Srbe da ne postanu Nemci. Narodni koreni naroda posečeni tevtonskim mačem ne daju sveže izdanke.
Poenta je da je princip državnog ustrojstva moderne Evrope koncept nacionalne države, neprijateljski prema etničkoj raznolikosti. Takva država stvara političku naciju, ne daje prioritet nacionalnom, već političkom i pravnom identitetu (građanstvu). Nacionalna država počiva na birokratskom jedinstvu, neophodan uslov za njeno blagostanje je otuđenje njenih naroda od njihovih etnokulturnih korena u korist potrošačke ideologije buržoaskog društva.
Oksitanci i Bretonci za francusku nacionalnu državu su Francuzi jer su francuski državljani. Takođe za nemačku nacionalnu državu Frizi i Lužičani su Nemci. Političko jedinstvo se proglašava jedinim prihvatljivim načinom za konsolidaciju građana, etničko jedinstvo se smatra pretnjom, jer je u suprotnosti sa političkim i pravnim identitetom i cepa ga iznutra. Priliv migranata iz Afrike i Azije u Nemačku dodatno doprinosi rastakanju nacionalnog identiteta Lužičkih Srba. Finansiranje lužičkih organizacija se periodično smanjuje. „U državnim kancelarijama [u Lužici] službenici često ne znaju da stranke ovde mogu govoriti i nemački i Lužički. Iz tog razloga, mnogi Lužički Srbi ne usuđuju se da govore na svom maternjem jeziku“, komentariše Verner Frocka (Werner Frocka) iz „Otadžbine“.
Da stvar bude gora, sama nemačka istorija, u svojim ključnim prekretnicama, protivreči nacionalnom osećanju Lužičkih Srba. Događaji koje Nemci smatraju epohalnim za svoj narod (dela cara Karla Velikog, politika Ota fon Bizmarka, itd.) su krvave stranice genocida za narod Lužica. Karlo Veliki je prvi od nemačkih careva oborio nemilosrdni mač na Lužičane, a Bizmark je ovo delo dovršio drugim metodama.
Autor: Vladislav Gulevič
S ruskog preveo Zoran Milošević (https://www.fondsk.ru/news/2021/10/21/luzhickie-serby-protiv-kanclera-bismarka-54724.html)
