Veoma je bitno da se utvrdi istina o stradanju srpskog naroda na području srebreničkog sreza, znači opština Srebrenica i Bratunac u sva tri rata. Treba znati da je skoro šest stotina Solunaca bilo na prostoru srebreničkog sreza, to je ogroman broj u odnosu na tadačnje vrijeme i broj stanovnika. Treba znati da su ustaše u toku Drugog svjetskog rata ubile 2.262 Srbina, od čega je 430 djece i da je u Drugom svjetskom ratu stradalo sedamdeset posto Srba na području srebreničkog sreza. Treba znati da su čitave porodice zatirane 1941, 42, 43 i 44. godine. To je sudbina mojih Pavlovića, gdje je preko dvadeset ljudi uže i šire moje familije zapaljeno u jednoj kuci u Andjićima.U mom selu Zonići ubijene su sve žene i djeca tako da su se posle drugog rata muške glave morale ponovo ženiti i stvarati porodice. Francetića legija je 1942. godine u Banjevićima i Ježeštici ubila više od 200 srpske nejači a više od 600 ljudi Kravice i okoline tada je izgubilo svoje živote. Kada smo poslije rata, 2014. godini obilježavali 100 godina stradanja Srba srebreničkog kraja, što se odnosi na Prvi svjetski rat, zajedno sa Muzejom genocida iz Beograda i kada smo napravili spomen bistu majoru Kosti Todoroviću u Skelanima, tada je rečeno da su komunističke vlasti na celu sa Rodoljubom Čolakovićem zaustvile dalja istraživanja stradanja Srba u Drugom svjetskom ratu od strane NDH. Tada se došlo do brojke od pedeset posto,što je bio veliki broj, onda je rečeno, ako nastave dalje sa spiskovima srpskih žrtava, da će se ugroziti bratstvo i jedinstvo. O tome svjedoči i prepiska Pere Đukanovića i Rodoljuba Čolakovića od 1957. do 1982. godine kada ga Pero moli da se objave njegovi Zapisi sa Drine iz Drugog rata.To je urađeno tek 1994. godine kada su „Zapisi“ Pere Djukanoviča i objavljeni. Mi smo se nakon toga dogovorili da Veljko Đurić iz Muzeja genocida iz BG i ja nastavimo sa tim istrazivanjima. Izdali smo 2014. godine zbornik „100 godina stradanja Srba srebreničkog kraja“. Zbornik se odnosi na sva stradanja Srba u sva tri rata. Na druge Trojice, 2016. god. nakon okruglog stola u Srebrenici u parohijskom domu, napravili smo zbornik „Prodor Francetića legije na rijeku Drinu“, sa imenima svih žrtava sa prostora Srebrenice i Bratunca tog vremena. Nakon toga, ja sam kao jedini ljekar u ratu napisao i treću knjigu, „Crne marame Srebrenice“, sa više od sto slika majki koje su dale svoje živote u poslednjem ratu i što govori o stradanju Srba na ovom podrucju od 1992-1995 god. Na osnovu svih tih činjenica, onoga sto se danas dešava i što se želi od strane velikih sila, najprije Anglosaksonaca, promjeniti naša istorija i da oni koji su izvršili genocid nad srpskim narodom, sada taj epitet daju Srbima, da su oni genocidni narod, s obzirom na žrtve koje su Srbi dali, jer su Srbi procentualno u odnosu na broj stanovnika dali najviše žrtava ne samo u bivšoj Jugoslaviji nego i u Evropi. Prema tome to je jedan apsurd politike, jedan apsurd revizije istorije i to je jedan apsurd stvarne istine. Zato mi ne smijemo pokleknuti u poslu utvrđivanja istine. Samim tim i ova knjiga, „Memoari Đokana Đukanovića“ sina Pere Đukanovića i „Priče o obicnom čovjeku“, su autentične priče o borbi za slobodu i pravdu obicnih ljudi na ovim prostorima, o njihovim sudbinama , kroz šta su sve prosli, sto mozete da vidite iz samih knjiga. Svi solunci na našim prostorima digli su ustanak 1941. god poput Pere Đukanovića, Riste Perića, Jovana Nikolića i Ljelje Petkovića. Svi oni su bili kasnije žrtve partije i završili po zatvorima i golim otocima poput Perinih sinova Pavla i Đokana i mog oca Svetozara Pavlovića.U zatvorima su završili i Erići, braća Golub i Nego kao i sam Pero Đukanovič . Oni koji su do 1944. god bili u ustašama prelaze u partizane i preko Udbe poslali su one koji su digli ustanak 1941. u zatvore a oni preko partije vladali sve do 1990 god. Opet su naši neprijatelji postali naše sudije. Sudbina nam se uvjek ponavljala. Tako je i sada sa Haškim sudom u kome se sudi samo Srbima koji za Srebrenicu dobijaju preko 1000 god zatvora dok se muslimanska strana rehabilituje . Opet Udba ali međunarodna. Ove knjige i okrugli stolovi, to mi je bila vodilja, da ispravimo te greške i ovi pritisci koje imamo u sadašnjim vremenima govore da mi bez obzira na pritiske velikih sila ne smijemo zaboraviti ono što se desilo u našim familijama i sva stradanja koja su bila i u poslednjem ratu od 1992. do 1995. godine, ne možemo zaboraviti, kao ni stradanja 1914-1918. kao i ona od 1941-1945. god . Kad tad doćiće se po arhivama šta je sve istina u i oko Srebrenice od 92. do 95. godine. Zašto je Srebrenica Istorijski projekat koji treba da ima i političke odluke prije svega na rušenju Republike Srpske. Ove knjige su svjedočanstva vremena i one će pomoći u nekom narednom periodu u borbi za istinu o stradanju srpskog naroda jer vrijeme je to koje radi za srpski narod i da se neće zaboraviti dešavanja na području i oko Srebrenice šta je stvarno bilo. Zna se da je Njemačka plaćala odštetu za ono što je radila u Drugom svjetskom ratu, i da treba zaboraviti Jasenovac i Kragujevac i sve te jame i krivicu svaliti na Srbe, jedini herojski narod i to je ono što se danas dešava u svijetu. Ja se nadam da velike sile sa istoka neće dozvoiti da se ta lazna istorija prikaže kao zvanična i da ce kad tad vrijeme raditi na tome da se dodje do prave istine. Srpski odbornici na moju inicijativu predložili su a SO Srebrenica je 02.07.2021 god usvojila Rezolucije o zločinima nad srpskim narodom Srebrenice u XX vijeku ne umanjujući zločine i drugih naroda.Naša borba se nastavlja kao i naša istraživanja na Reviziji istorijskih činjenica o stradanju Srba Srebreničkog sreza u xx vijeku.
autor:dr Radomir Pavlovič
