Terorizam, bombaški napadi i atentati su obeležili političko delovanje kako prve, tako i druge ustaške emigracije.
Druga ustaška emigracija, koja nastaje nakon pada NDH 1945. godine, bila je dominantno terorističkog karaktera, sa jasnim ciljem rušenja socijalističke Jugoslavije svim sredstvima. U mnoštvu ustaških organizacija druge emigracije, posebno mesto zauzima Luburićev Hrvatski narodni otpor (HNO). Luburić osniva HNO još 1944. godine, sa ciljem borbe protiv nastupajuće Jugoslovenske armije. Međutim, ubrzo nakon osnivanja, primarno vojna skupina se gasi, čemu je doprineo i sukob na relaciji Luburić-Pavelić. Nekoliko godina kasnije, u Španiji gde je Luburić pronašao sigurnu kuću, istaknuti jasenovački koljač revitalizuje HNO, odnosno ponovo osniva pokret 1955. godine.
HNO od svog nastanka deluje agresivno u cilju rušenja SFRJ, ideja je bila da se SFRJ ruši dijalektikom dinamita i reči, odnosno svim sredstvima, čak i sa crnim đavolom ako treba, kako je govorio Maks Luburić. Ono što je posebno interesantno jeste činjenica da je Luburić kao legitimnog saveznika video SSSR. U skladu sa tim, Luburić izjavljuje da je prihvatljivija nezavisna Hrvatska sa sovjetskim vojnim bazama neko bilo kakva Hrvatska sa Srbima u Jugoslaviji. Takođe, Luburić je kroz HNO propagirao i ideju o pomirenju hrvatskih partizana i ustaša, kako bi svi oni, kroz jedinstveni front delovali protiv Srba.
Nakon Luburićevog ubistva 1969. godine, pokret se cepa na nekoliko frakcija, od kojih se kao najjača, najagilnija i najekstremnija javlja švedska podužnica, odnosno HNO u Švedskoj. Ustaše u Švedskoj je vodio Stipe Mikulić, koji je oko sebe okupio veliku grupu mladih i radikalnih ustaša. Ta skupina dolazi na ideju da otme jugoslovenskog ambasadora Vladimira Rolovića. Ideja je bila da se Rolović otme i da se kroz jednu talačku krizu i pregovore isposluje oslobađanje ustaških zatvorenika u SFRJ, sa posebnim akcentom na Miljenka Hrkača, bombaša koji je podmetnuo bombu u bioskopu 20. oktobar.
Rolović je pre dolaska u Švedsku, obavešten o potencijalnim opasnostima koje prete od strane HNO. U skladu sa tim ambasador je uvek bio naoružan i nosio je pištolj. Kada su atentatori, Anđelko Brajković i Miro Barešić ušli u ambasadu, aprila meseca 1971. godine, odmah su zatražili formulare za produženje boravišne dozvole pod izgovorom da žele da postanu pomorski radnici. Dok su čekali, pred njima se pojavio ambasador Rolović. Barešić ga je odmah napao, i tom prilikom ranio, ubrzo je došlo do talačke krize, atentatori su se zatvorili u kancelariju sa Rolovićem koji je bio teško ranjen. Kada su atentatori shvatili da im ponestaje municije i da akcija ne ide po planu, rešili su da likvidiraju Rolovića. Tada je Barešić ispalio još dva hica u ambasadora. Nakon toga, atentatori su se predali policiji. Prilikom sprovođenja do policijskih vozila, Brajković i Barešić su uzvikivali ustaške parole „Živeo Ante Pavelić“, „Živela Nezavisna Država Hrvatska“…
Jugoslovenski ambasador Bladimir Rolović je teško ranjen sa tri hica, i nakon nekoliko dana je preminuo od zadobijenih rana. Proglašen je za narodnog heroja.
Na suđenju atentatorima, odigravao se drugi, ali ne i poslednji čin ovog događaja. Atentatori su pred švedskim sudom potvrdili svoju zločinačku prirodu. Miro Barešić, ustaški terorista i ubica, izjavio je da se ne kaje, da priznaje zločin i da bi ga opet počinio.
Barešić i Brajković su osuđeni na doživotne kazne zatvora, dok su njihovi pomagači dobili manje zatvorske kazne. Međutim, teroristi nisu ostali dugo u zatvoru. Već 1972. godine, ustaški teroristi predvođeni Tomislavom Rebrinom otimaju avion jedne švedske avio kompanije, i zahtevaju da svi ustaški zatvorenici iz švedskih zatvora budu pušteni u zamenu za putnike aviona. Švedske vlasti su pregovarale sa teroristima, i ubrzo su se brojni ustaški ekstremisti, poklonici lika i dela Ante Pavelića našli u avionu koji ih je odveo do sigurne luke, Španije, i na taj način su izbegli ruku pravde.
Vukašin Maksić
