Na velikom narodnom saboru u Rumi svi srezovi Srema izglasali su ujedinjenje ove panonske oblasti sa Srbijom.
Oblast Srem se tada prostirala sve do Dalja i Oseka (danas Osijeka) odnosno obuhvatala je i srezove koji, prema sadašnjoj geografskoj podeli koja je prekrojila istoriju, granice i glave, spadaju pod Istočnu Slavoniju.
Dan kasnije, velika narodna skupština Srba i Bunjevaca u Novom Sadu donosi odluku o prisajedinjenju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji.
Ovde je, da budemo precizni, ulazio čitav Banat (dakle i današnji temišvarski odnosno karpatsko-đerdapski deo), čitava Bačka (uključujući i njen tadašnji krajnji sever tj. potez Segedin – Baja) i čitava Baranja sa planinom Mečkom (kako se po-srpski zvala pre nego su je Mađari prekrstili u Meček) i gradovima Nova Peć (današnji Pečuj) i Mohač.
Prvo i osnovno, nije postojala nikakva „Vojvodina“, čak ni kao geografski pojam.
Drugo – legitimitet ujedinjenja je bio u skladu sa nenaplaćenom teritorijalnom ratnom odštetom za nezapamćeni genocid koji je sprovela Austrougarska na teritoriji tadašnje Kraljevine Srbije.
Nažalost, ubrzo po ujedinjenju, došlo je i do krunjenja teritorije. Najpre je Istočni Banat predat Rumuniji zbog uticaja francuskog lobija i njihovog projekta Velike Rumunije. To je dovelo do postepenog rasrbljavanja tamošnjih Srba a za vreme komunističkog uređenja Rumunije i do pravog genocida nad Srbima, te su Srbi tamo danas svedeni na statističku grešku. Srpska administracija je već sredinom 1919. godine napustila Temišvar i ostale istočnobanatske srezove.
Ubrzo je došlo do još jednog gubitka – vlastodršci u Beogradu su odlučili da Mađarskoj ustupe Severnu Bačku i skoro celu Baranju u zamenu za oblasti Međumurje i Prekomurje (drugim rečima odrekli su se srpskog u korist hrvatskog i slovenačkog). Dobrodušno naivni, lakoverni i lakomisleni, kao i obično kroz istoriju…
Srpski narod u Baranji i Severnoj Bačkoj nije prihvatio ove odluke i ne želeći da se vrati pod mađarsku upravu proglašava Bajsko-baranjsku republiku. Za glavni grad se određuje Nova Peć (Pečuj) a za predsednika republike baranjski slikar Petar Dobrović.
Za ovaj srpski entitet sam sigurna da danas ne zna cca 99,9% Srba, jer je ova srpska republika bila kratkog daha. Mađarska vojska se brzo sjurila u ove krajeve i sprovela potpuni pogrom nad Srbima. Mnogi su se dali u zbegove ka Slavoniji i Donjoj Bačkoj, čitava sela su bila paljena a Srbi ubijani. Beograd nije podneo čak ni protestnu notu, a kamoli da je preduzeo bilo šta drugo da zaštiti svoj narod i sve je gurnuto pod tepih.
Zvuči neopisivo poznato i, nažalost, višestruko ponovljeno, a aktuelno i dan današnji, na KiM i u RS. Ništa naučeno iz istorije, večiti đaci ponavljači.
Sve ostalo što se Vojvodine tiče, deo je savremene istorije, koja je, nadam se bar, većini Srba poznata.
Sreća je jedina u činjenici da je u Vojvodini više od 90% srpskog nacionalnog korpusa, te Čanak i ostali autonomaši iz plejade „Vojvodina republika“ mogu samo da udaraju o prazne limene čankove, oljuskanih poklopaca i šupljeg dna.
Živela Srbija, što je srpsko – to se srpski zove!
Autor: Saška Ljubičić
