Balkanski „poker“ geopolitičkih interesa
Balkan ili po novoj političkoj retorici „Zapadni Balkan“ isparcelisan je interesnim sferama EU, SAD, NATO i Rusije, ali i međusobnim zonama uticaja i dominacijama. Sadašnja konfiguracija Balkana je nestabilna sa mogućim žarištima koje su „fitilj“ za složenu krizu Evrope i podelama unutar Evropske unije. Evropska unija nikada kao sada nije oslabljena posebno britanskim „Bregzitom“, i sada se Nemačka defniše kao sila Evrope i EU sa teškim „teretom“ za opstanak EU. Nemačka sada štiti održanje EU u više brzina, da bi sačuvala svoju moći i stabilnost i da bi održala svoja tržišta i intersne sfere. Nemačka sada „gura“ Francusku da se očuva evro zona ali i globalni nemački kapital. SAD očekuju da Nemačka bude najveći „finansijer“ i kontrolor EU ali i NATO-a zajedno sa Francuskom i Italijom. Neizvesna je budućnost EU. SAD su sve manje zainteresovane za EU, ali žele da održe svoje geopoltičke interese u Evropi i na Balkanu.
Turska ekspanzija na Balkan
Kada se sagleda politička arhitektura Balkana počev od jugoistoka odnosno od Turske, dolazi se do velikih nepoznaninica kakva će biti geopoltička pozicija Turske koja je sada između neosmanskog militarizma Redžepa Tajipa Erdogana, velikog kritičara EU i Nemačke i zahlađenih odnosa sa SAD. Erdogan se sada iz pragmatskih razloga okrenuo Rusiji i Putinu koji mu je indirektno sačuvao glavu i saradnji sa Iranom i Kinom. Turski interesi u Siriji i Iraku dobili su vojno straterki karakter i predstavljaju smetnju EU ali i SAD kao i Izraelu. Turska preferira na svoju „balkansku“ interesnu zonu počev od Grčke do BiH preko Makedonije, Albanije i Srbije. Uticaji su ekonomski, verski ali i vojni. Turska je i dalje velika pretnja Grčkoj i Kipru. Ukoliko uspe referendum o predsedničkom sistemu u Turskoj realno dolazi do revizije „kemalizma“ i uvođenje „erdoganizma“ i lične vlasti i diktature Redžepa Tajipa Erdogana koji će vidno uzdrmati EU i pritiskati je na kompromise. Grčka je u potektoratu MMF i EU kao i Nemačke, i politika premijera Ciprasa je u matrici „kontrolisanih“ vlada „vazalnog tipa“. Grčki otpor EU je slomljen, ali otvara se pitanje mogućeg izlaska Grčke iz evro zone u naredne dve godine. Sused Grčke Bugarska je dobila po treći put vlast GERB-a Bojka Borisova koji je kontrolisani igrač između Moskve-Berlina i Vašingtona održavajući NATO politiku u Bugarskoj, vodeći „meku“ politiku sankcija prema Rusiji. Borisov kao bivši pripadnik bugarskih snaga bezbednosti ali poznat kao kontraverzni tajkun i nekadašanji gradonačelnik Sofije i kasnije kao premijer, imao je „poslovne“ odnose sa klanovima bugarske, ruske i albanske mafije. Rumunija ima često krizu vlade već više godina sa prisustvom vidne državne korupcije. Svi ključni politčki lideri Rumunije uvezani su u nemačko-američke interese. Posle smene rumunskog premijera Viktora Ponte, dolazi Sorin Gindenau koji je potčinjen na realaciji Berlin-Vašington, posebno zbog razmeštanja raketnog štita NATO prema Rusiji na Crnom Moru.
Orban kao zaštitnik „Mitel Europe“?
Susedna Mađarska koju suvereno vodi Viktor Orban najbolji je zaštitnik Nemačkih interesa u Evropi štiteći srednju odnosono Mitel Evropu od islamskog faktora. Viktor Orban vešto igra na nacionlanu kartu sa diplomatksim manevrima između Moskve-Berlina i NATO-a. Po svojoj koncepciji Viktor Orban je političar „prosvećenog“ mađarskog nacionalzma posebno ekonomskog. Orban je i kritičar politike EU ali strateški „čuva leđa“ Nemačkoj i kancelarki Angeli Merkel. Orban je deo političke osovine Berlin-Prag-Bratislava-Beč-Budimpešta.
Politika „prirodne Albanije“ i islamizacija Balkana
Na Balkanu preko Albanije i vlade Edi Rame funkcioniše politika „velike Albanije“ koju je nakon 1990. godine afirmisao dr Salji Beriša i koja obuhvata Makedoniju posebno zapadni deo Makedonije, Kosovo kao i jug Srbije. Otimanje Kosova iz Srbije i međunarodno priznanje Kosova od većine država EU i Balkana stvoren je prsotr za „veliku Albaniju“. Albanija je prtektoralna država Nemačke, SAD i NATO i preko nje se doziraju sukobi i kontrola Balkana. Posebo Albanija ima uticaj na Kosovu i Makedoniji. Makedonija je na ivici federalizacije i urušavanja države koja je potkopana iznutra, ali i kontrolisana spolja od strane SAD i moćnih država EU pre svega Nemačke. Nestabilna Makedonija ugrožava Srbiju preko Kosova ali i Crnu Goru. Preko Albanije i Turske širi se islamizacija balkanskog prostora. Crna Gora vidi svoju budućnost u NATO, kao i da bude deo interesne sfere SAD na Balkanu u kontroli ruskih interesa u Srbiji, BiH, odnosno Republici Srpskoj. Milo Đukanović je po svojoj koncepciji vladavine „meki“ politički diktator koji odgovara raznim interesima pre svega SAD. Ako je Kosovo „narko država“, onda je Crna Gora „šverc“ destinacija različitih uticaja.
Hrvatska kao „bedem“ katoličanstva na Balkanu
Crna Gora je u geopoltičkim mapama Hrvatske kao „crvena Hrvatska“ ali i interesa Albanije. Zato Nemačka i SAD rafinirano „igraju“ na Hrvatsku i Albaniju u održavanju balkanske (ne)stabilnosti. Hrvatski interesi kao i Turski su u BiH kao „neuspeloj“ državi. Isti status ima i Kosovo. BiH je „žarište“ uticaja EU, SAD i NATO s jedne strane, i Rusije sa druge strane zajedno sa Srbijom koja je dejtonski „zašitnik“ Republike Srpske. Procenjeno je da su BiH, Kosovo i Makedonija „fitilj“ ne samo balkanske krize već i krize odnosa između EU, NATO i Ruske federacije u Evropi. Hrvatska ima vlasti koje su protektoralne na relaciji Vašington-Berlin. Srbija je značajna za stabilnost Balkana, saobraćajne koridore i „pacifikaciju“ krize oko Kosova. Zato je Nemačka podržala politiku Aleksandra Vučića i SNS kao amortizera i svog „saveznika“ u upravljanju Srbijom i sprečavanju obnove sukoba. Srbija je od 2000. godine u protektoralnom i kolonijlanom statusu EU i SAD. EU podržava one politike i ličnosti u Srbiji koje balansiraju i održavaju regionalnu stabilnost. EU sada ne poteže dublje pritiske na Srbiju zbog saradnje sa Rusijom, ali će to pitanje biti aktivirano u skorije vreme.
Tomislav Kresović
