24 godine nakon prestanka bombardovanja SRJ Jugoslavije, podrška članstvu Srbije u NATO-u i ocena saradnje ostaju stabilne, ali se primećuje veći broj neodlučnih stavova o članstvu. Tokom vremena, odgovornost za bombardovanje sve manje se pripisuje Miloševiću, dok mlađa generacija pokazuje manje spremnosti za pomirenje, saradnju i članstvo u NATO-u u poređenju sa svojim roditeljima. Građani i dalje nemaju precizne informacije o broju žrtava. Svaka peta osoba bi prihvatila izvinjenje, dok skoro petina veruje da je saradnja sa NATO-om dobra za Srbiju.
Osmu godinu zaredom zaredom, Institut za evropske poslove u saradnji sa Smart Plus istraživačkom kućom sproveo je u periodu od 11. do 29. maja 2023. istraživanje javnog mnjenja o odnosima Srbije prema NATO. Istraživanje je rađeno na reprezentativnom uzorku od 1200 ispitanika na teritoriji Republike Srbije, bez Kosova i Metohije, metodom CAWI, kvantitativnim istraživanjem putem WEB panela. Istraživanje je sprovedeno u cilju dobijanja uvida u stavove građana Srbije o NATO-u, saradnji i mogućem članstvu u toj organizaciji.
Prema rezultatima istraživanja, prosečna ocena odnosa Srbije i NATO-a iznosi 2.15, što predstavlja blagi porast u odnosu na prethodni talas istraživanja. Jedina uočena demografska razlika tiče se uzrasta, pri čemu stanovništvo uzrasta 45-59 godina daje za nijansu bolje ocene, sa prosečnom ocenom od 2.32.
U pogledu podrške članstvu Srbije u NATO-u, 10,5% stanovnika Srbije izražava takvu podršku, dok je 76,0% protiv članstva. Takođe, primećen je porast broja neodlučnih u odnosu na prethodnu godinu, sa procentom od 13,5%. Analiza pokazuje da su muškarci češće protiv članstva u NATO-u, dok su žene češće neodlučne.
Kada je reč o percepciji razloga za NATO bombardovanje, vojni interesi SAD-a i interes i politički razlozi SAD-a i Zapada i dalje su najčešće navođeni. Nisu primećene značajne promene u percepciji razloga za NATO bombardovanje u poređenju sa prethodnim talasom istraživanja, osim kontinuiranog opadanja navođenja razloga: „Politika Slobodana Miloševića“.
Značajan broj stanovnika smatra da je broj stradalih od posledica NATO bombardovanja meren hiljadama. Čak 40,4% ispitanika smatra da je više od 2000 ljudi stradalo, dok 30,3% ispitanika misli da je stradalo više od 5000 ljudi. Samo 6,0% ispitanika, pretežno obrazovanijeg stanovništva, navodi da je od NATO bombi poginulo 754 osobe. Osobe uzrasta do 45 godina češće veruju da je broj stradalih veći od 5000. U ovom talasu istraživanja, veći broj ispitanika je izrazio mišljenje da se radi o broju većem od 2000 ljudi, u odnosu na odgovor da se radi o broju većem od 5000.
U pogledu prihvatanja izvinjenja NATO-a zbog bombardovanja, približno svaka peta osoba (18,3%) bi prihvatila izvinjenje NATO-a. Primetan je trend da su muškarci i osobe uzrasta 45-59 godina više skloni da prihvate izvinjenje, dok su mlađi od 45 godina manje naklonjeni tome. Broj neodlučnih je u porastu i sada iznosi 17,8%. U poređenju sa prethodnim talasom istraživanja, primećuje se nagli pad u broju onih koji bi prihvatili izvinjenje, čime se nastavlja trend prisutan u ranijim talasima istraživanja.
Procenat stanovništva koji smatra da Srbija ne može imati koristi od članstva u NATO-u je manji u poređenju sa prethodnim talasima (56,5%), pri čemu je povećan broj neodlučnih (25,5%). Sa druge strane, 18,0% ispitanika veruje da bi Srbija mogla imati koristi od članstva. Mlađe stanovništvo, posebno ono mlađe od 45 godina, i muškarci manje su skloni da vide korist u članstvu u NATO-u.
Podrška saradnji između NATO-a i Srbije iznosi 23,4%, dok je odgovor „ne znam“ zabeležen kod 18,3% ispitanika. Muškarci i obrazovanije stanovništvo više su skloni da podrže saradnju NATO-a i Srbije. Sličan trend važi i za osobe uzrasta 45-59 godina, dok mlađi od 45 godina imaju negativnije stavove po pitanju saradnje.
Primećen je pad u broju onih koji smatraju da je došlo vreme za pomirenje Srbije i NATO-a (27,0%), dok se povećao broj onih koji se ne slažu (49,6%) ili su neodlučni (23,4%). Kao i u prethodnim pitanjima, mlađe osobe mlađe od 45 godina imaju negativnije stavove po ovom pitanju.
Rezultati ovog istraživanja pružaju uvid u stavove stanovnika Srbije o odnosu sa NATO-om i članstvu u toj organizaciji. Važno je da ovi rezultati budu uzeti u obzir prilikom donošenja odluka i vođenja politike u vezi sa NATO-om. Uzimajući u obzir raznolike stavove stanovništva, potrebno je nastaviti dijalog, omogućiti pristup pouzdanim i istinitim podacima kako bi se postigao širi konsenzus, unapredio odnos između Srbije i NATO-a kao i razumele okolnosti koje su vodile bombardovanju i posledice koje živimo.
autor: Institut za evropske poslove
Da razumemo razloge za bombardovanje? Pa razumemo mi odavno! Bahati Ameri i NATO u misiji pokoravanja Srba! Kome god se digao q… na Srbe i Srbiju, oni su pomogli. I sada traže „saradnju“? Saradnja je, za njih, samo izvršavanje naloga. Sve drugo je „suprotstavljanje zapadnim vrednostima“! Umesto da uporno pokušavaju da nam „promene mentalitet“, možda bi bolje bilo da nas zaobiđu u širokom luku i da nas ostave na miru! Licemeri!
Njemačka je poslije drugog svjetskog rata postala ekstremno pro američka ( zapadna ) i ekstremno
pro ruska ( istočna ), formalno…….. Isti narod u dve drzave. Zajedničko im je bilo što su obadvije strane bile pod zestokom okupacijom. Nismo li mi od “ petog oktobra “ pod okupacijom , ne toliko vidljivom i očitom, ali veoma zestokom. Od tuda proističu simpatizeri i pristalice NATO saveza. Druga solucija u koju manje vjerujem jeste “ ŠVEDSKI SINDROM “ ( kada se zrtva zaljubi u svok kindapera – okupatora – tiranina ) !
Iznedren da okupatorstvom dicno rame uz rame paradira